دیپلماسی واکسن، ابزاری در جهت اعمال قدرت نرم

ااصطلاح «دیپلماسی واکسن» برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ وارد دایره لغات سیاسی شد و بعدها در فرایند تحقیق و توسعه، زنجیره تولید، توزیع و فروش واکسن­های کووید-۱۹ بیشتر رواج یافت، با این حال سابقه آن به سال­ها قبل و به طور ویژه به همکاری کشورها در نوآوری، تولید و توزیع واکسن­های آبله و فلج اطفال باز می­گردد. دیپلماسی واکسن صرفا به معنای اهدای واکسن توسط یک کشور به کشور(های) دیگر نیست و طیف گسترده­ای از هر آن­چه را که در مطالعات تحقیق و توسعه واکسن، زنجیره تولید و توزیع مطرح است، شامل می­شود. دیپلماسی واکسن به صورت قدرت نرم یا قدرت هوشمند به عنوان ابزاری در جهت بهبود روابط دیپلماتیک و نفوذ در سایر کشورها برای دستیابی به اهداف و منافعی که گاهی حتی غیرمرتبط به سلامت جهانی است، مورد استفاده قرار می گیرد. دیپلماسی واکسن در سه مقطع زمانی دچار تغییرات مفهومی شده است، به طوری که در دوره اول و پیش از ورود اصطلاح دیپلماسی واکسن به دایره لغات سیاست بین­الملل، همکاری­های دوستانه و بشردوستانه بین­المللی نمود بیشتری دارد. در دوره دوم، اقدامات یکجانبه­ گرایانه آمریکا، دیپلماسی واکسن را تحت الشعاع خود قرار داده است. در دوره سوم، دیپلماسی واکسن تحت تاثیر رخداد پاندمی کووید-۱۹ و تبعات آن قرار گرفته است. در این مقاله تلاش شده است تا ضمن معرفی دیپلماسی واکسن، فرصت ­هایی که در این محفل می­تواند در اختیار ایران قرار گیرد، تبیین شوند.

Keywords:

دیپلماسی واکسن , قدرت نرم , قرن ۲۱ , کووید-۱۹