لێکه وته ی تاراوگه له ئه ده بی کوردیدا به نموونه ی تێکستی مه ولانا خالید، نالی، حاجی قادر، پیره مێرد، زێوه ر

مه به ست له چه مکی لێکه وته ، ئه وه یه که وا دوای مانه وه و نیشته جێ­بوونی شاعیران و ڕۆشنبیران له سه رزه مینی تاراوگه ، درک کردنێکی قووڵی غه ریبی و بێ ئۆقره یی له شیعر یا خود نووسینه کانیاندا هه ستی پێده کرێت، جا ئه م غه ریبی و بێ ئۆقره ییه له چوارچێوه ی تێفکرین و دونیابینییه کدا له نێو تێکست شوێنی بۆ کراوه ته وه . بۆ ئه م مه به سته ئه م باسه لەسەر دوو دونیابینیی جیاوازی منەوەرانی کوردی تاراوگە دەوەستێت، هەر یەکێک لەم شێوازانە دونیابینیی و شێوازی سەر هەڵگرتنەکەیان جیاوازە، سەردەم و شوێنکاتی هەر یەکێک لەم تاراوگەبووانه جیاوازە، بۆیە دەبینین لێکەوتەی تاراوگە کاریگەری جیاوازی لەسەر منەوەرانی تاراوگە هەیە. قۆناغی یەکەمی تاراوگەبوون لە  مەولانا خالیدی نەقشبەندیی و نالی شاعیره وه دەست پێدەکات، ئێمە ناومانناوە "تاراوگە له ڕه هه ندی دیندارییه وه "، دونیابینیی ئەم قۆناغەی تاراوگە، لە قۆناغەکه ی دیکه تەواو جیاوازە. مەولانا خالیدی نەقشبەندی و نالی ، زادگە و نیشتیمانیان لە چوارچێوەی بەهاکانی ئایین سەیر کردووە، لەسەر مەسەلەی نەتەوەیی کەمتر وه ستاون . قۆناغی تاراوگەبوونی دوای مەولانا خالید لە حاجی قادری کۆییەوە دەست پێ دەکات، ئەم قۆناغەمان ناوناوه "تاراوگه له ڕه هه ندی ناسیۆنالیستیه وه" ، ئەگەرچی حاجی قادری کۆیی لەنێو دونیای دەسەڵات و کاریگەرییەکانی ئایین تاراوگەبووه ، بەڵام دۆخی تاراوگەبوونەکەی وەرگێڕاوه ته سەر خزمەتی نەتەوەیی و وشیاریی دروست­کردووه ، بەهۆیەوە تەکانێک بەبەر کۆمەڵگە دەدات، لە نێو ئەدەب و تێفکرین لەمەڕ پرس و بابەتەکانی نیشتیمان خاڵێکی وەرچەرخان دروست ده کات، له تاراوگەبوونی حاجی قادر و پاشان پیره مێردی شاعیر و زێوه ردا، نەتەوە و نیشتیمان دەبێتە چەقی قورسایی ئایدیای تێکستەکانی شیعر.

Keywords:

چه مکی تاراوگه , مه ولانا خالیدی , نالی , حاجی قادر , پیره مێرد , زێوه ر