حکمرانی سایبری؛ مفهوم و ضرورت

فضای سایبر، فضای تعامل، تفریح، سرگرمی و کسب وکار است. فضای سایبر در همه جا و همه حالتی از سیاست ورزی تا احوالات شخصی دغدغه آحاد مردم شده است. دنیاحقیقتا در حال تغییر و در حال نزدیک شدن است و فضای سایبر با جذابیت، سرعت بالای تغییر و تسهیل گری فوق العاده خود موجب تصمیم گیریهای ایجابی و سلبی منفعلانه شده است. انطباق منافع ملی حال و آینده با فضای سایبر و سرویسهای مهیج آن با کسب وکارهای داخلی و خارجی که نسبت به گذشته تلاش کمتر و سود بیشتر را به همراه دارد، بدون جامع نگری صورت میپذیرد. جهتگیری ذهنها در پشت فضای غبارآلودی جذاب سایبری، داستان شهر »آز-The Wizard of Oz- « را تداعی میکند که همه چیز در آن زمردین و فریبنده به نظر میرسد، اما در حقیقت شهری معمولی بود که همه آن را از پشت عینکهای سبزرنگ مشاهده میکردند و در توهم برتر بودن، خاص بودن و بیعیب بودن زیست میکردند . فضای سایبر با این چنین جلوه ایی خودنمایی میکند. آفت جدی فضای سایبر که نفوذش عالم گیر است، توهم بی عیبی و برتر بودن را انتشار داده است. فضای سایبر با همه خصیصه های خوبش و تحول در ارتقاء سطح زندگی انسانی ازآنجاییکه در ورای خود انگیزه هایی خاص را دنبال میکند، به مثابه ظرف آلوده ای شده است که اگرماءالعسل را هم در خود جای دهد، موجب فساد و تباهی و بیماری میشود. لزوم تنظیم شیوه حکمرانی متناسب با اقتضائات سرزمینی بدیهی و عقلانی است (همانگونه که اروپا نیز ایده اینترنت اعتماد را با حکمرانی نوین، پیگیری میکند). حکمرانی معادل لفظ Governance تعریف شده است. Governance بیان شیوه و حالت حکومت کردن است و Government ابزار و نتیجه حکومت کردن را ترسیم میکند. در - Governance حکمرانی - به مجموعه ایی از فرایندها اشاره دارد که باقدرت، اقتدار و نفوذ، سیاستها و رویه هایی را برای حکومت کردن در دست میگیرد. وادی حکمرانی، وادی هدایت و کنترل است و با خلق و بازتولید قوانین، هنجارهای اجتماعی و اقدامات ساختاریافته در ارتباط است. از طرفی، حکمرانی نیازمند جهت و تنظیم غایت است. یعنی حکمرانی برای هدف و غرضی شکل میگیرد. همانطور که در حاکمیت شرکتی -Corporate Governance- هدف تنظیم روابط بین سهامدار و هیئت مدیره است تا بتوان حداکثر منفعت و ارزش پایدار را برای سهامدار تحقق بخشید. به طورکلی ویژگی حکمرانی میتواند فرایند محور، یعنی توجه به اثربخشی فرایند، کلنگر، یعنی توجه به تمام فعل وانفعالات سیستم و پدیده، پیشبینی پذیر یعنی درک بیرونی درست از عکس العمل حکمرانی در شرایط متفاوت، پاسخگویی یعنی بیان هم علت و هم دلیل تصمیم و مسئولیت پذیری در اقدامات، مسئله محور یعنی انضمامی و ناظر به مکان و زمان مشخص و درنهایت جهتدار یعنی هدایت و کنترل برای دستیابی به تعالی و ارتقاء مشخص باشد. ما در این مقاله به بررسی این مهم میپردازیم

Keywords:

قدرت سایبری , حاکمیت سایبری , فضای سایبری , فناوری اطلاعات و ارتباطات , راهبردهای ملی , امنیت سایبری , اعمال قدرت نرم , سنجش قدرت نرم