نقش رودخانه مرزی اترک در مناسبات ایران و روسیه (۱۳۵۶ ش.۱۲۹۹ ق./۱۲۶۱ ش)
Publish place: Historical Sciences Studies، Vol: 15، Issue: 3
Publish Year: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 114
This Paper With 28 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JHSS-15-3_004
تاریخ نمایه سازی: 30 بهمن 1402
Abstract:
رودخانه اترک یکی از طولانی ترین رودخانههای مرزی ایران است که سرچشمه آن ارتفاعات مجاور قوچان در شمال خراسان است و مسیری را از شرق به غرب در مرز مشترک ایران و روسیه و اخیرا ترکمنستان می پیماید. این رود سیل گیر در سیر تحول تاریخ سیاسی منطقه، جایگاه حائز اهمیتی دارد، بخشی از آن در ناحیه چات، طبق عهدنامه آخال در سال ۱۲۹۹ ق مرز رسمی و مشترک ایران قاجاری و امپراتوری روسیه تزاری گردید و پس از چند دهه بعد از انقلاب اکتبر در ۱۹۱۷ به عنوان سرحد ایران و شوروی تعیین شد و قرار بر این شد که حداقل ۵۰٪ از آب این رودخانه وارد خاک ان کشور شود. رودخانه اترک علاوه بر اهمیت مرزی، از لحاظ آبیاری زمینهای کشاورزی و تاسیسات مختلف عمرانی و ایجاد منابع درآمد همواره مورد توجه بوده است. لذا اهمیت دادن به مسائل مربوط به آب و رودخانههای مرزی همچون اترک در مطالعات تاریخ معاصر در تعیین رفتارهای دیپلماسی آب و تصمیمات اقتصادی نقش مهمی دارد. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای و اسنادی درصدد پاسخ به این سوال است که رودخانه اترک چه تاثیری بر روابط هیدروپلتیک ایران و همسایگانش در راستای ثبات و کاهش تنشهای آبی و سرحدی مرزی داشت؟ و بر تحولات تاریخی منطقه شرق دریای خزر، از نظر جمعیتی و اقتصادی چه تاثیری گذاشت؟ مدعای پژوهش این است که به علت تغییرات بستر رودخانه اترک به دلایل طبیعی و دخالت انسانی، همواره مشکلات و تنشهایی در تعیین حدود مرزهای ایران با سرزمینهای همجوار به وجود آمده است و ازآنجایی که منطقه ترکمن نشین دو سوی رودخانه از اقلیمی صحرایی برخوردارند و حوضه رود اترک از منابع تامینکننده آب این سرزمین است، لذا برداشت بیرویه آب توسط کشورها، موجب چالش هایی میان دو کشور شده که همواره برای حل این مشکل توافقنامههایی در ادوار مختلف به امضا میرسید که از نتایج آنها تعاملات نسبی طرفین در سده اخیر بود
Keywords:
Authors
باقر علی عادل فر
دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) ، قزوین، ایران
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :