تعریف استقراء فقهی و دلیل حجیت آن در بستر فقاهت شیعه
Publish Year: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 30
This Paper With 16 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_MOF-1402-2_006
تاریخ نمایه سازی: 7 اسفند 1402
Abstract:
تمسک به استقراء با اینکه فراوان در استدلالات فقهی فقهای شیعه مشاهده میشود اما بحثی مستوفا درباره ماهیت فقهی آن، تفاوت آن با استقراء منطقی و دلیل اصلی حجیت آن شکل نگرفته است. این مقاله در صدد است تا با روش «تحلیل محتوای کیفی استقرائی و اسنادی» به بررسی دلیل اصلی حجیت آن در نظر فقهای شیعه بپردازد. تعریف دقیق استقراء فقهی چیست؟ دلایل موافقان حجیت چه بوده و کدام معتبر است؟ آیا می توان همه دلایل حجیت آن را به یک دلیل واحد برگرداند؟ یافتههای بحث آن است که استقراء فقهی از جنس «استقراء ناقص» بوده و در دسته «استقراء مباشر» قرار می گیرد. توجیه حجیت آن در اقوال فقها بنا بر «اطمینان»، «ظن مستظهر از ادله»، «تواتر معنوی» و «توالد ذاتی معرفت» سامان یافته اما می توان گفت که دلیل اصلی ایشان همان بازگشت حجیت استقراء فقهی به حجیت اطمینان است. چرا که ظن مستظهر از ادله در مقام تفاوت استقراء با قیاس بیان گشته، تواتر معنوی به خود اطمینان برگشته و توالد ذاتی معرفت مبرر منطقی همان اطمینان آفرینی استقراء فقهی و نه دلیل حجیت آن است.
Keywords:
Authors
احمد سعیدی
پژوهشگر موسسه عالی فقه و اصول جواد الایمه ع قم، ایران