بررسی و تحلیل دیدگاه های احمد غزالی در تفسیر حدیث «کلمه لا اله الا الله حصنی»*

احمد غزالی تالیفی در قلمرو عرفان و کلام به نام «التجرید فی کلمهالتوحید» دارد که در آن مجموعه از لونی دیگر به اصل «توحید» نگریسته و دقایق بسیاری درباره آن بیان کرده است. التجرید با تفسیر حدیث «کلمه لا اله الا الله حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی» آغاز می شود و غزالی با تکیه بر آیات و احادیث و روایات در فصول مختلف و به صورت دقیق به تفسیر آن می پردازد. در این کتاب علاوه بر توحید به مباحث دیگری چونان ولایت و اقسام اولیا، مراتب وجود و .... پرداخته شده است. این پژوهش که بر مطالعات کتابخانه ای مبتنی است و با روش توصیفی- تحلیلی انجام می شود، دیدگاه های شیخ احمد غزالی را درباره توحید بررسی و تحلیل می کند. غور در این مجموعه آشکار می کند که شیخ برای باطن ذکر «لا اله الا الله» اهمیت زیادی قائل و معتقد است که اهالی عالم فضل که از زمره انبیا و خواص الهی هستند، بطن این ذکر شریف را درک می کنند، لیکن اهالی عالم عدل که از عنایت الهی دورند و خطاب «ا لست بربکم» را با اکراه و اجبار «بلی» گفته اند، دقایق وادی توحید را درنیابند. به اعتقاد شیخ بدایت ذکر «لا اله الا الله» کفر و نهایتش ایمان است.

Keywords:

Ahmad Ghazzali , Al-Tajrid fi Kalema Al-Tohid , Monotheism“There is no God except Allah” verse , غزالی , التجرید فی کلمه التوحید , توحید , ذکر «لا اله الا الله».