تحلیل و مقایسه تطبیقی کیفیت شفافیت در معماری خانه های قاجاری با استفاده از مدل چیدمان فضا (نمونه موردی : خانه های سنتی -تاریخی مازندران)

خانه مسکونی ، در دورههای مختلف تاریخی ، سبک های متفاوتی را منطبق بر نیازهای جامعه به خود دیده است . همانگونه که در ساختار فضایی آن، تغییرات عمدهای مشاهده می شود، نحوه شکل گیری فضاهای آن نیز تفاوت زیادی پیدا کرده است . اصل شفافیت در طول تاریخ معماری ایران، سیر تکاملی را طی نموده و به نحوی در معماری قاجار، نهایت ظهور خویش را هویدا ساخته است . بررسی بناهای بر جای مانده از معماری دوران قاجار در استان مازندران نشان می دهد که این استان، یکی از نمونه های برونگرای معماری تاریخی را داشته است که علاوه بر تعدد در کمیت ، تنوع فضایی زیادی نیز دارد. هدف تحقیق حاضر، بازشناخت ساختار شفافیت در سیر معماری خانه های تاریخی مازندران بوده است . با دستیابی به نحوه و چگونگی این شفافیت در معماری دوره قاجار، ساختار فضایی تبیین شده، به صورت تطبیقی مورد مقایسه قرار می گیرد. این تحقیق ، از نوع توصیفی -تحلیلی بوده که جنبه توسعه ای و کاربردی نیز دارد. روش گردآوری اطلاعات نیز به صورت کتابخانه ای و میدانی بوده است . به این صورت که ابتدا بر اساس بررسی پیشینه تحقیق ، عوامل موثر بر اصل شفافیت در معماری دوره قاجار، تبیین شد. سپس ، با استفاده از روش دلفی ، این عوامل مورد آزمون تایید قرار گرفتند و در نهایت ، با استفاده از روش اسپیس سینتکس و با استفاده از نرم افزارهای دپس مپ ، پازیک و آیزوویست ، نتایج تحلیل و مورد ارزیابی قرار گرفت . نتایج حاکی از آن است که اواخر دوره قاجار، بالاترین حد شفافیت را در طرح معماری خانه های تاریخی مازندران داشته است .

Keywords:

معماری خانه های تاریخی , نحو فضایی , شفافیت , دوره قاجار , مازندران.