سیستم یا اکوسیستم؟ نقدی بر سیستم نوآوری فناورانه فتوولتاییک ایران از منظر اکوسیستمی

اهمیت نوآوری و توسعه فناوری و درک پیچیدگی فرایندهای مربوطه موجب شده است تا محققین بسیاری در سال های گذشته نظریه های مختلفی را ارائه کنند و به بسط و توسعه این نظریات بپردازند. رویکرد نظام های نوآوری یکی از نظریات فراگیر و موفق سالیان اخیر در حوزه مطالعات نوآوری و فناوری بوده است. به همین سیاق نظام نوآوری فناورانه یکی از رویکردهایی بوده است که مورد توجه محققین در سالیان اخیر بوده است. از طرف دیگر نواقص و ضعف های رویکرد نظام نوآوری و ناکافی بودن آن در تحلیل پیچیدگی فرایند نوآوری و توسعه فناوری یکی از محرک های ارائه نظریه بوم سازگان نوآوری بوده است. با وجود تعدد مطالعات، در هیچ کدام از مقالات ارائه شده یک نظام نوآوری فناورانه خاص از منظر اکوسیستمی مورد نقد قرار نگرفته است. در این مطالعه نظام نوآوری فناورانه فتوولتاییک ایران از منظر اکوسیستمی با استفاده از چارچوب حکمرانی تحول آفرین بوم سازگان نوآوری مورد نقد قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان داد که رویکرد نظام نوآوری فناورانه جزءنگر است، به توسعه فناوری نگاه خطی دارد و قادر به تشخیص چالش های فراروی نظام نوآوری نیست و بنابراین قادر به ارائه سیاست های موثر نیست. همچنین رویکرد نظام نوآوری فناورانه توجهی به هم آفرینی ارزش و تکامل و هم تکاملی بازیگران و نظام نوآوری ندارد و به تنوع بازیگران و ارتباط بین آن ها بی توجه است. نگاه تک بعدی نظام نوآوری فناورانه توانایی رصد تک مرکزی بودن یا چند مرکزی بودن نظام نوآوری و افزونگی کارکردی نظام را ندارد و با شاخص های ناکافی در تشخیص مرحله توسعه نظام دچار خطا می شود.

Keywords:

ظام نوآوری فناورانه , فتوولتاییک , رویکرد اکوسیستمی , بوم سازگان نوآوری