سرچشمه های معرفتی حکمت اشراقی و نقش و تاثیر قرآن و منابع روایی

بر خلاف بسیاری از فیلسوفان مسلمان که معمولا از منابع و پیشینه تاریخی افکار خود کم تر یاد می کنند، شیخ اشراق صریحا از متفکرانی که اندیشه های خود را ادامه دهنده حکمت آنان می داند، نام می برد. پرداختن به ریشه یابی منابع حکمت اشراق از همان آغاز تالیف حکمه الاشراق توسط خود شیخ شروع شده است و بعدها توسط شارحان حکمه الاشراق ادامه یافت و تا زمان حاضر نیز ادامه دارد. هدف از این جستار بازخوانی نقش و تاثیر منابع قرآنی و روایی به مثابه مهم ترین سرچشمه های معرفتی شیخ اشراق است. گرچه به فلسفه شیخ اشراق غالبا به عنوان نقطه تلاقی حکمت و عرفان و تفکر ایران و یونان نگریسته می شود ولی سهروردی با آگاهی به منابع قرآنی و روایی در صدد اتقان و استحکام حکمت خود بوده است. این انگیزه در مسائل گوناگونی محقق شده است از جمله در تاویل آیات قرآن به مباحث فلسفی مانند عقل فعال و قوه مخیله؛ توجیه و تایید مباحث مربوط به عقل اول، تجرد و جاودانگی نفس و قاعده امکان اشرف با توسل به آیات قرآن. همچنین مسائلی مانند خلافت الهی از مباحث این مقاله است که در اندیشه سهروردی ریشه قرآنی دارند. بر این اساس می توان گفت که راه رسیدن به حقایق گاهی عقل است و گاهی کشف و شهود عرفانی و در راس همه آن ها وحی الهی. محال است آنچه حق است و عقل و شهود سلیم بدان راه یافته، در تضاد با وحی الهی باشد.