بررسی تاریخی معماری مساجد شهر تهران

هدف پژوهش : در این پژوهش بررسی تاریخی معماری مساجد تهران مورد واکاوایی دقیق قرار گرفت . مسجد برجسته ترین بنای مذهبی اسلام است و گرچه مهمترین کارکرد آن ، عبادی است ، اما در عرصه هنر و معماری نیز جلوه ای خاص دارد و بنای آن ، افتخاری برای کشور از نظر فرهنگی و معماری تلقی می شود. شهر تهران دارای مساجد تاریخی متعددی است که هرکدام دارای پیشینه ها و سابقه های طولانی از فعالیت هستند. مسجدریشه در کلمه سجده دارد و مکانی است برای نیایش و وحدت مسلمانان در دین اسلام که این مکان معنوی ابتدا با یک پلان مربع شکل و بسیار ساده با سقفی از جنس شاخ و برگ درختان نخل توسط حضرت محمد (ص ) و یاران ایشان ساخته شده است . این مکان معنوی از گذشته تا اکنون در کشورهای مختلف از جمله ایران دستخوش تغییرات شگرفی بوده است . معماری مسجد که روزگاری شکوهمندترین نمونه های آن در ایران برپا می شد، به عنوان مکان برابری و یکسانی همه اقشار، باید واجد خصلت های دعوتگری، هدایت و تذکر بوده و به عنوان مبلغ دین اسلام به فراخوانی مومنین و جذب پیروان دیگر ادیان بپردازد.هدف از انجام این مقاله بررسی تاریخی معماری مساجد شهر تهران بوده است .روش پژوهش : پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی است و روش مطالعه پژوهش با توجه به ماهیت و موضوع تحقیق توصیفی - تحلیلی می باشد. در این مطالعه با استفاده از معیارهای اساسی برای گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای، اسنادی، بررسی متون و مشاهدات میدانی استفاده شده است و در ادامه به توصیف نمونه های موردی ( مساجد تاریخی تهران ) از بعد تاریخی و نوع معماری آنها پرداخته شده و در نهایت آن ها را با ضوابط و الگوهای معماری مورد بررسی قرار دادیم .نتیجه گیری: مسجد از دیرباز در معماری اسلامی نقش قابل توجهی ایفا کرده است . به گونه ای که میتوان آنرا عصاره و چکیده معماری هر نقطه از جهان اسلام دانست . چنین نقشی فقط از این امر ناشی نمی شود که مساجد بیوت االله یا خانه های خدای مسلمانان است . مسجد محل تجلی اصول دینی و مکان تحقق هنر و معماری معنوی بوده است . مقدس ترین مکانها در زمین مساجدند لذا برای ایجاد طراوت و پاکی باید همه بخش هایزندگی انسا نها با مساجد آمیخته شوند. نتایج نشان می دهد: کهن سال ترین مسجد جامع بازار تهران یا مسجد جامع تهران است که قدیمی ترین شبستان آن بیش از هزار سال عمر دارد و مابقی مساجد تاریخی تهران به دوره قاجار بر می گردد.

Keywords:

معماری , بناهای تاریخی , مسجد , شهر تهران