جایگاه چاپ دستی در طراحی نقوش پوشاک زنان بلوچ

سوزندوزی بارزترین ویژگی پوشاک زنان بلوچ است . این هنر از قدیم به صورت بداهه و بدون طراحی اولیه توسط زن بلوچ اجرا می شده است اما چند دهه ای است که صنعت چاپ در این حوزه نفوذ کرده و امروزه درصد بالایی از نقوش لباس زنان بلوچ با کمک چاپ دستی و دیجیتالی طراحی شده و سپس توسط بانوان سوزندوز دوخته می شوند. بحث چاپ ابتدا در شهر کراچی پاکستان با الهام از صنعت چاپ در هندوستان رواج پیدا کرد و سپس به سایر نقاط بلوچستان پاکستان و ایران منتقل شد. چاپ در هنر سوزندوزی بلوچ ابتدا به صورت دستی مقدور بود ولی کم کم با رشد تکنولوژی صنعت چاپ دیجیتال در منطقه بلوچستان راه یافت و این امر موجب گستردگی نقوش مرکب در این هنر شد. پژوهش حاضر به روش توصیفی _ تحلیلی با تمرکز بر چاپ دستی که در بلوچستان با نام تپه شناخته می شود و با استفاده از منابع کتابخانه ای و مطالعات میدانی در پی پاسخ به این پرسش است که ؛ جنبه های مثبت و منفی تپه زنی در سوزندوزی بلوچ چیست ؟ هدف از پژوهش حاضر معرفی دوخت های بلوچی با زمینه چاپ جهت آشنایی مخاطب با ارزش و اصالت کار عرضه شده در بازار رقابتی این هنر است . بر این مبنا یافته ها نشانگر آن است که ، بالارفتن تنوع و سرعت تکثیر نقوش و پایین آمدن درصد درگیری چشم در حین اجرای سوزندوزی های با زمینه تپه از جوانب مثبت و فاصله گرفتن از اصالت نقوش و نحوه اجرای دوخت از جوانب منفی هنر تپه زنی محسوب می شوند.

Keywords:

سوزندوزی بلوچ , چاپ دستی , تپه زنی , طراحی نقوش