نگاهی به واژه های ترکی در دیوان ایرج میرزا

زبان، موجودی پویا و زنده است که همواره درحال دگرگونی، رشد و گسترش است. زبان فارسینیز با وجود توان بالقوه در داشتن وازگان, از این امر مستئنی نبوده و شاهد حضور وام واژگانعربی، انگلیسی، فرانسوی، ترکی و... در آن می باشیم. وجود واژگان ترکی در متون زبان و ادبفارسی، نشانگر پیوند دیرینه این دو زبان با یکدیگرست. از انجایی که ایرج میرزاء شاعر ترک تبارکشورمان در دیوان خود از کلمات ترکی به وفور استفاده کرده است. این مسئله نویسنده مقاله رابر آن داشت که به بررسی کلمات ترکی دیوان ایشان بپردازد. روش نویسنده دراین مقاله. بدینصورت است که ابتدا کلمات ترکی موجود در دیوان را یافته و سیس بااستنفاده از فرهنگ لغات،به ریشه شناسی و بررسی آنها پرداخته و نیز با آوردن شاهدمثال، آنها را برای خوانندگان تبییننموده است. دراین مقاله، وازگان ترکی «خان، تومان، ساتگنی، دگنک، کتک، وثاق، قیمه، خواتین،جقه، خافان، فنر، قیچی، کابین، آقا، قلدر، قوچ، چپق، جلو، بالش، ایاغ، چراغ، خانم، خارا، اطاق،بقچه، ایلات، اخته، قشون، بزک، یاسا، آماج، چکمه، تکمه، مرال، قرق، سنجاق، الاغ، قاطی، چاق،شلاق، بیرق، چی، قرمساق، قمه، قوطی، جوقه، توپ، چاقچور، چموش، قاج، خواجه، چادر قزوین،آغوش، قزاق، قاز، غلام، غنچه، کلاش، غوغا، سبکتکین» که در دیوان ایرج به کاررفته، معرفی و بااستناد به منابع مختلف ریشه شناسی شده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که شاعر از کلماتترکی در شعر خود به وفور استفاده کرده و با به کارگیری آنها در موقعیت های مختلف، به نوعی براصالت خود تاکید و بر زبان مادری خویش وفادار مانده است.

Keywords:

ایرج میرزا , ریشه شناسی , زبان , فرهنگ لغات , کلمات ترکی