نقابت علویان عراق در قرن چهارم هجری

چکیده نقیب از سوی فرمانروای وقت، به امور علویان رسیدگی می کرد. تا روی کار آمدن آل بویه، ذراری اهل بیت: و عباسیان، نقیبی مشترک داشتند؛ اما این دولت برای هر یک از آنان، نقیب جداگانه ای تعیین کرد. بالاترین منصب در دیوان نقابت، نقیب النقبای هاشمی ها و طالبیان بود که در برابر حاکمان آل بویه و علویان، پاسخ گو بود. نقیب علاوه بر شرافت نسبی و آراستگی به فضل و فضیلت، از تدبیر، اقتدار و صلابت کافی برخوردار بود و بر مباحث فقهی، حقوقی و قضایی نیز اشراف کافی داشت. در عصر آل بویه، ابن قیراط، محمد بن داعی، احمد کوکبی، شریف حسین موسوی، علی علوی، سید رضی، سیدمرتضی علم الهدی و سیدعدنان موسوی در راس دیوان نقابت قرار گرفتند. آنان کارگزارانی چون کاتب، نایب، قائم مقام، خازن، مسئول روابط عمومی و گردآورندگان گزارش ها و اطلاعات در اختیار داشتند. برخی از این نقبا افزون بر عهده داری امارت حجاج بیت الله الحرام و ریاست دیوان مظالم، در زمره دانشمندان و محققان عالی رتبه نیز به شمار می آمدند. کلید واژه ها: نقیب النقبای علویان، بغداد، دولت آل بویه، سید رضی، سیدمرتضی، بنی عباس.