تبیین قاعده تعزیر دون الحد در فقه امامیه و تحلیل نظری فقها در مورد این قاعده

تعزیر در لغت به معنای تادیب است و از نظر شرع، عقوبتی است که مقدار آن در شرع تعیین نشده است. در فقه عامه نیز، تعزیر کیفریاست شرعی در قبال جنایتی که برای آن حد تعیین نشده باشد. بنابراین مبنا و رکن اصلی تعزیر «غیرمقدر بودن» آن است. در مورد اینکه آیا تعزیر منحصر در ضرب (تازیانه) است یا شامل مجازاتهای دیگر نیز میشود، اختلاف نظر است. یکی از قاعده هایی که در فقه امامیهمطرح است قاعده تعزیر دون الحد است. در تفسیر این قاعده, اقوال متعددی بیان شده است: برخی حد معیار را در انسان آزاد, هشتاد ضربهو در بنده, چهل تازیانه در نظر گرفتهاند. دستهای گفتهاند: در تعزیرات باید تناسب رعایت شود؛ مثلا در جرائم هم خانواده با قذف این حدمعیار است و ... برخی دیگر حد معیار را هفتاد و پنج ضربه معین کردهاند. در این نوشته, پس از بررسی اقوال, نظریه ای ارائه شده است.مواردی در فقه مطرح شده است که مجازات تعزیری همتراز مجازات حدی قرار گرفته است و بحث و بررسی شده که نقض یا استثناییبرای قاعده محسوب میشود یا نه؟ در پایان, جایگاه قاعده در قانون مجازات اسلامی بررسی شده است.

Keywords:

تعزیر , حد , دون الحد , فقه امامیه