بررسی احوال مسند الیه در حکایت های طوطی و بقال و پیر چنگی از مثنوی معنوی

بلاغت روشی است که با رعایت آن می توان بر شنونده یا خواننده تاثیر گذاشت و به سه بخش معانی، بیان و بدیع تقسیممی شود. علم معانی، یکی از ابزارهای شناخت زیبایی یک متن، می تواند معیار مناسبی در ارزیابی شعر و متن شاعر و یانویسنده باشد. در این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای، اغراض ثانویه در کاربرد بلاغیاحوال مسندالیه در تقدیم یا تاخیر، ذکر یا حذف، معرفه یا نکره، صفت و مقید بودن بر اساس علوم بلاغی تجزیه و تحلیلشده است. تجزیه و تحلیل کتاب مثنوی معنوی در داستان های طوطی و بقال و پیرچنگی، نشان داده است که بر خلافنمونه مثال های ذکر شده، اغلب بیت های این دو داستان با ذکر مسندالیه بیان شده اند و تعداد جملاتی که در آنهاحذف مسند الیه اتفاق افتاده است،کم و در مقایسه با ذکر مسند الیه اندک و نادر می باشند و این کاربرد هم به دلیلتاکید و تاثیرگذاری بیشتر شاعر و واهمه او از ناتوانی خوانندگان و از دست دادن رشته کلام قابل توجیه می باشد. اغلبتعریف مسند الیه ها به وسیله شاعر با صفت های اشاره و بعد با ضمایر فاعلی صورت گرفته است. شاعر برای تاکید ازروش جمله آوردن مسندالیه استفاده کرده است. شاعر در این دو داستان به دنبال قرینه سازی و تخصیص و تنبیه بوده ودر این زمینه با تقیید مسندالیه که با وصف همراه کرده است، توانسته است به این هدفش دست پیدا کند. در این دوداستان بیشتر حذف مسند الیه ها به دلیل اهمیت مسند و تاکید بر آن بوده است. مولانا از سه روش به کار بردن (ی)،(یکی) و (او) در زمینه نکره آوردن مسند الیه استفاده کرده که اغلب مربوط به ضمیر های ناشناس می باشد.

Keywords:

احوال مسند الیه , حکایت طوطی و بقال , پیرچنگی , مثنوی معنوی