بررسی تاثیر بارداری ناخواسته بر شاخص های آنتروپومتریک نوزادان در هنگام تولد در مادران باردار جمعیت حاشیه نشین بندرعباس: مطالعه کوهورت آینده نگر با رویکرد علیتی

سابقه و هدف: بارداری ناخواسته به بارداری اطلاق می گردد که زوجین برای آن برنامه ریزی نکرده باشند. پیامدهای بارداری ناخواسته برای مادر و فرزند جدی بوده و ممکن است باعث بی توجهی ناخوداگاه به سلامت جنین شود و کیفیت رفتارهای مراقبتی را تحت تاثیر قرار دهد که این امر می تواند منجر به پیامدهای منفی مانند وزن کم نوزاد در زمان تولد شود. لذا هدف از این مطالعه تعیین تاثیر بارداری ناخواسته بر شاخص های آنتروپومتریک بدو تولد در جمعیت حاشیه نشین بندرعباس بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر بخشی از داده های پروژه کوهورت آینده نگر مادران باردار مناطق حاشیه نشین شهر بندرعباس در سال ۱۳۹۵ می باشد. از ۱۳۵۱ زن باردار پروژه کوهورت مذکور، ۸۲۵ نفر در این پژوهش بررسی شدند،که برای گروه مواجهه ۱۳۲ نفر و گروه عدم مواجهه با توجه به نسبت بارداری ناخواسته در داده های اصلی، ۶۹۳ نفر در نظر گرفته شد. در این مطالعه پیامدها شامل وزن، قد و دور سر نوزاد در بدو تولد و مواجهه اصلی شامل بارداری ناخواسته مادر تعریف شده است. اندازه گیری بارداری ناخواسته و متغیرهای مخدوش گر از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری در اولین ویزیت کوهورت در دوران بارداری مادر تکمیل شدند. متغیرهای مخدوشگر برای هر پیامد مورد بررسی با رویکرد علیتی و با استفاده از نرم افزار dagitty بررسی و اطلاعات جمع آوری شده در نرم افزار SPSS ورژن ۲۴ ذخیره شد. در تحلیل های تک متغیری جهت بررسی ارتباط شاخص های آنتروپومتریک با مشخصات فردی از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس یکطرفه و در تحلیل های چندمتغیری از رگرسیون خطی چندگانه استفاده گردید. یافته ها: در مطالعه حاضر از کل ۱۳۵۱ بارداری، ۲۱۹ مورد بارداری (۱۶/۲ درصد) ناخواسته بود. میانگین سن مادران در بارداری ناخواسته و بارداری خواسته به ترتیب برابر با (۴۹/۶±۲۳/۲۹) و (۳۱/۵±۹۸/۲۶) سال بود. میانگین و انحراف معیار وزن و قد و دور سر نوزادان برای بارداری خواسته به ترتیب (۵۰۱/۱۱±۳۰۵۹/۲۴) گرم، (۳/۱۱±۴۸/۵۲) سانتی متر و (۲/۲۲±۳۳/۸۰) سانتی متر و در بارداری ناخواسته به ترتیب (۴۷۷/۱۱±۳۰۸۰/۱۷) گرم، (۲/۶۵±۴۸/۶۳ سانتی متر و (۱/۹۲±۳۳/۸۲) سانتی متر محاسبه گردید. همبستگی های مثبت معنی دار آماری در حد ناچیز بین وزن نوزاد و سن مادر (۰/۰۴۱=P،۰/۰۵۶=r)، سن پدر (۰/۰۰۸=P، ۰/۳۷۰=r) و BMI مادر وجود داشت (۰/۰۰۱>P،۰/۱۵۹=r). هم چنین همبستگی های مثبت معنی دار اما در حد ناچیز بین BMI مادر با قد نوزاد (۰/۰۲۲=P، ۰/۰۶۲=r) و دور سر نوزاد وجود داشت (۰/۰۰۱>P، ۰/۱۰۲=r). نتایج رگرسیون خطی چندگانه نشان داد، شواهدی مبنی بر ارتباط بین بارداری ناخواسته و وزن نوزاد وجود ندارد (۵۸/۳ تا ۹۱/۳- :CI ۹۵ درصد، ۱۶/۵-=(b؛ که نتایج مشابهی نیز برای قد (۰/۴۷ تا ۰/۴۷- :CI ۹۵ درصد، ۰/۰۱-=(b و دور سر (۰/۳۴ تا ۰/۳۲- :CI ۹۵درصد، ۰/۰۱=(b یافت شد. استنتاج: در مطالعه حاضر نتایج بیانگر عدم وجود شواهد قوی مبنی بر ارتباط بین بارداری ناخواسته و کم وزنی، کوتاه قدی و کم بودن دور سر می باشد. نتایج مطالعات در این زمینه متناقض است که می تواند به دلیل تفاوت در طراحی مطالعه، روش های کنترل متغیرهای مخدوش کننده و تفاوت جمعیت مورد مطالعه و سایر عوامل باشد.

Keywords:

Unintended pregnancy , birth weight , birth height , birth head circumference , marginal population of Bandar Abbas , بارداری ناخواسته , وزن هنگام تولد , قد هنگام تولد , دورسر هنگام تولد , جمعیت حاشیه نشین بندر عباس