دموکراسی در منظومه فکری علی شریعتی؛ با تاکید بر روش شناسی کوئینتن اسکینر

امروزه دموکراسی به عنوان مطلوب ترین شیوه زیست سیاسی مطرح شده است و همه نظام های سیاسی برای کسب مشروعیت و تداوم حیات خود از برچسب دموکراسی سود می جویند و با ایجاد بعضی از نهادهای سیاسی دموکراتیک مدعی چنین حقانیت و مشروعیتی هستند. با وجود این، هر متفکری سعی در ارائه تعریفی خاص از آن را دارد. در این جستار سعی می شود دموکراسی در آراء و اندیشه دکتر علی شریعتی به عنوان یک روشنفکر دینی، در چارچوب روش شناسی هرمنوتیک اسکینر بررسی شود. شریعتی در اندیشه های خود دو نوع دموکراسی را مورد توجه قرار می دهد: یکی دموکراسی آزاد و دیگری دموکراسی متعهد. دموکراسی آزاد همان است که با رای مردم روی کار می آید و تعهدی جز آنچه مردم می خواهند ندارد. دموکراسی متعهد حکومت گروهی است که می خواهد بر اساس یک برنامه انقلابی مترقی افراد را، بینش افراد را، زبان و فرهنگ مردم را، روابط اجتماعی و سطح زندگی مردم و شکل جامعه را دگرگون کند و به بهترین شکلش براند. ایشان با ارائه فهم و تفسیری متفاوت از دموکراسی، تحت عنوان دموکراسی متعهد که بر اساس سازواره برآمده از کلیت «اسلام مدرن شیعی» است تاثیر بسزایی در گفتمان های فکری و سیاسی جریان های انقلابی منتهی به انقلاب ۱۳۵۷ داشته است.

Keywords:

دموکراسی , دموکراسی متعهد , شریعتی , اسکینر , هرمنوتیک