نقش مدیران و معلمان مقطع ابتدایی در اجرا شدن سند تحول بنیادین در مدارس ابتدایی

برنامه ششم توسعه کشور نیز بر ضرورت توجه به مقطع ابتدایی تحصیلی در نظام تعلیم و تربیت تاکید دارد.بر اساس بند ۷۵برنامه ششم توسعه، اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با تاکید بر دوران کودکی است.امروز باید همه سرمایه گذاری ها در تحقق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از دوره ابتدایی آغاز شود؛ چرا که دبستان ورودی مقطع متوسطه است. تغییر برنامه درسی بدون درنظر گرفتن نقش بنیادین و فعال معلمان امکانپذیر نیست. معلم، نقطه آغاز تحول فرهنگی، اجتماعی و آموزشی نظام آموزشی هر کشوری و از مولفه های اساسی در جهت حرکت در مسیر پیشرفت است.هر فرهنگی لاجرم، سرمشق هایی برای انسان آرمانی و مطلوب خود می آفریند. این سرمشق، در «تخیل اجتماعی»، نهادهای اجتماعی،«فضاهای عمومی» و «زبان» آن جامعه نقش می بندد و ارزش هایی حول او شکل می گیرد. بنابراین معلم به عنوان قهرمان فرهنگ ایران و جهان است.انسان درطول حیات خویش، همواره در جست وجوی قهرمان و اسوه بوده تا او را سرمشق خویش قرار داده و به سرمنزل مقصود نائل آید و در اغلب جوامع، آنکه نقش این قهرمان بی بدیل را به خوبی ایفا می کند، «معلم» است.بی شک پایه ریزی تمدن نوین و هویت سازی جوامع بشری نیز، مرهون نقش معلم و نحوه تعلیم و تربیت و کیفیت آموزش و پرورش آن جامعه است.تحقق جامعه مدنی متمدن و متعادل و انتقال معارف و میراث فرهنگی گذشتگان نیز، جز در سایه آموزش و پرورش امکانپذیر نخواهد بود.امروزه، تحول بنیادین نظام آموزشی کشور به مهمترین رخداد آموزشی مدارس تبدیل شده است و تمامی مدارس ابتدایی تا متوسطه با این مهم دست به گریبان هستند.سوال اینجاست که «جایگاه معلم» به عنوان قهرمان بی بدیل، دراهداف تربیتی و در تنظیم این سند دقیقا کجا قرار داشت و دارد؟پس صدای خاموش معلمان در تحول بنیادین آموزش وپرورش، یکی از عوامل مهم در اجرای تمام و کمال سند تحول بنیادین است.تحول یا تغییر بنیادین نظام های آموزشی، موضوعی پیچیده، پویا، سازگار شونده واتلافی پیچیده است.تغییر و تحول، فقط کتاب درسی و تغییر در آن را شامل نمی شود بلکه تغییر و تحول در معلم، تغییر در برنامه درسی، تغییر در سیستم و ساختار آموزشی، نوآوری واصلاح را در بر می گیرد.نمی توان یک برنامه درسی یکسان را برای کل کشور در نظر گرفت؛ تحول آموزشی در نظام های آموزشی بدون سازگاری و همخوانی با شرایط، نیازها و علایق، توانمندی ها، منابع، امکانات و موانع، محدودیت یادگیرندگان، جامعه ملی و محلی و تناسب با دانش موضوعی، ارزش آموزشی ندارد و نمی توان به اثربخشی آن امیدوار بود.شروع و اجرای تحول بنیادین نظام آموزشی، همانند تغییر در بسیاری از سیستم های زنده، نیازمند از دست دادن انرژی، سرمایه و منابع انسانی مالی و مادی است و این مهم صرفا پس از نهادینه شدن و جا افتادن این تحول شرایط برای بازگشت سرمایه و منابع انسانی، مالی و مادی مهیا می شود.ایجاد تغییر آموزشی، توسط عده ای محدود در مرکز یا وزارتخانه، نه ممکن است و نه عقلانی و تحول بنیادین آموزش و پرورش زمانی محقق و پدیدار می شود که بازیگران اصلی آن، معلمان، دانش آموزان، مدیران، نیروی انسانی، والدین، رهبران اجتماعی و افراد با نفوذ جامعه ی ملی و محلی، متخصصان دانشگاهی، مدیران و رهبران آموزشی مناطق و استان، نمایندگان مجلس و دستگاه های مختلف باشند.سند تحول بنیادین در سال۱۳۹۰، ناشی از دو عامل جهت نیل به اهداف تعلیم و تربیت تدوین شده که شامل، تغییرات در جهان و جامعه و به روز کردن و آموزش وپرورش با مسائل جهانی و جامعه است.معلمان از بازیگران اصلی تغییر و تحول آموزشی هستند، زیرا تغییر آموزشی به تفکر و عمل معلمان وابسته است.مشارکت فعال معلمان در تغییر برنامه های درسی منافع و آثار مثبت و سازنده ای برای خود معلمان، دانش آموزان و نظام آموزشی دارد.