بررسی کاشت و تکثیر گیاهان دارویی در فضای سبز شهری

مقاله حاضر ابتدا در زمینه گلگاری و گل های زینتی و اهمیت آن، و جایگاه گلکاری در ایران و انواع گلخانه ها بحث می کند.سپس به بحث درباره یاهان دارویی می پردازد. سابقه استفاده از گیاهان دارویی به زمان های بسیار دور برمی گردد؛ به طوری که حتی در کتب قدیمی مانند انجیل و کتاب مقدس باستانی هند (ودا)، استفاده از برخی گیاهان در درمان بیماری ها توصیه شده است. اما قدمت استفاده از گیاهان دارویی، به معنی روند رو به کاهش آن در دنیای مدرن امروزی نیست. امروزه در جوامع صنعتی و در بسیاری از کشورهای پیشرفته و درحال توسعه، استفاده از طب سنتی و گیاهان دارویی برای حفظ سلامتی، به دلیل افزایش اعتماد مردم به استفاده از این گیاهان، بسیار چشمگیر است.گیاهان دارویی به دلیل توام بودن ماهیت طبیعی و وجود ترکیبات همولوگ دارویی در آنها، با بدن سازگاری بهتری دارند و معمولا فاقد عوارض ناخواسته داروهای شیمیایی هستند، به خصوص در موارد مصرف طولانی و در بیماری های مزمن، بسیار مناسب تر می باشند. به عنوان مثال، گیاهان دارویی در بسیاری از اختلالات اعصاب و روان که تجویز طولانی مدت دارو برای رفع عوارض بیماری، مورد نیاز است، به عنوان بهترین گزینه خواهند بود.همچنین در این مقاله با توجه به افزایش سالانه بیش از ۸۰ میلیون نفر به جمعیت جهان، یکی از مهمترین چالشهای پیش روی جوامع بشری تامین غذا برای ساکنان این کره خاکی می باشد. در این میان کشت گونه های گیاهی پر بازده و بویژه سیب زمینی به دلیل قابلیت سازگاری گسترده آن با شرایط اقلیمی مختلف جهان، توجه بسیاری را به خود جلب کرده .این محصول در جهان از نظر اهمیت غذایی، بعد از گندم، برنج و ذرت مقام چهارم را داراست. و مهمترین منبع دولپه ای در تغذیه انسان می باشد. وجود اسید آمینه های مهم، ویتامین ها و مواد معدنی در حد مطلوب این محصول را پس از تخم مرغ به دومین منبع غذایی ساده در سطح جهان تبدیل کرده است.متاسفانه سیب زمینی در معرض بیش از صد بیماری باکتریایی، قارچی، میکروپلاسمی و ویروسی قرار دارد و وجود این عوامل باعث افت شدید عملکرد در مناطق آلوده به این عوامل در واحد سطح شده است. از آنجایی که این گیاه معمولآ بوسیله غده های بذری تکثیر می یابد، این بذور مهمترین عامل گسترش و انتقال بیماری به شمار می رود. کیفیت غده بذری نه تنها بطور مستقیم بر محصول رشد یافته از غده بذری تاثیر دارد بلکه هر گونه بیماری که در روی غده یا داخل غده وجود داشته باشد ممکن است به مزارع مجاور سرایت کند یا به خاک وارد شود.حمله ویروس ها به گیاه سیب زمینی در بعضی اوقات می تواند باعث نابودی ۸۰ درصد محصول گردد و از آنجایی که از یک سو مبارزه با بیماری های ویروسی بوسیله سموم شیمیایی امکان پذیر نیست و از سویی دیگر استفاده از بذور حقیقی سیب زمینی با محدودیت هایی روبروست، بنابراین موثرترین راه برای مبارزه با عوامل ویروسی استفاده از غده های بذری گواهی شده می باشد.برآورد ها نشان می دهد که استفاده از بذور سالم می تواند باعث افزایش ۳۰ درصدی عملکرد در تولید سیب زمینی گردد.در کشور ما با وجود صادرات سالانه بیش از ۳۰ هزار تن سیب زمینی به خارج، هر ساله سه میلیون عدد غده بذری از استرالیا وارد می شود که این مقدار نیز پاسخگوی تامین بذر زمین های زراعی کشاورزان نیست.با پیشرفت های حاصل در کشت In vitro گیاهچه های سیب زمینی در سالهای اخیر و نیز توسعه روشهای شناخت بیماریها، تولید گیاهچه های عاری از ویروس بوسیله تکنیک های کشت بافت میسر شده است .با توجه به جدید بودن ورود روشهای کشت بافت به کشور و نیز بازدهی بسیار بالا و کاهش چشمگیر هزینه های تولید با استفاده از این تکنیک ها توجه و مطالعه هرچه بیشتر در این امر ضروری به نظر می رسد.

Keywords:

گیاهان دارویی , گلگاری , گلخانه , محیط های پرورشی , نور , رشد و نمو , کشت بافت , مهندسی ژنتیک , نشانگرهای مولکولی , سیب زمینی