بررسی پیوند مدرسه و خودکارآمدی تحصیلی در نظام آموزش و پرورش

شاخص های اثربخشی نظام آموزش مدرسه ای متنوع هستند، اما شاخص پیشرفت تحصیلی، به عنوان مهمترین شاخص، تنها دستاوردی است که به طور گسترده و عمومی اندازه گیری می شود و یکی از مهمترین متغیرها در بحث پیشرفت تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی است. در مطالعه حاضر به بررسی پیوند مدرسه و خودکارآمدی تحصیلی در نظام اموزشی پرداخته شده است. دانش آموزانی که باورهای خودکارآمدی بالا دارند، تکالیف دشوار را به عنوان چالش می بینند، نسبت به اهدافشان متعهد باقی می مانند و در صورت شکست به تلاش خود می افزایند و نهایتا پشتکار آن ها موجب موفقیت می شود، اما برای دانش آموزان دارای باورهای خودکارآمدی پایین، تکالیف دشوار در حکم تهدید شخصی هستند و مواجه شدن با شکست، موجب درماندگی و دست کشیدن از تلاش و نهایتا اکتفا به عدم موفقیت می شود. بنابراین، خودکارآمدی آثار متنوعی بر عمل افراد داشته، فعالیت های انتخابی آن ها را تحت تاثیر خود قرار می دهد. افراد گرایش به انجام فعالیت هایی دارند که صلاحیت و کفایت لازم برای انجام آن را داشته باشند و از انجام فعالیت هایی که در آن ها احساس کفایت نمی کنند پرهیز می نمایند، آن ها فقط در صورتی درگیر این فعالیت ها می شوند که احساس کنند برایشان منفعتی در پی خواهد داشت و در غیر این صورت، انگیزه کمی به درگیر شدن در چنین فعالیت هایی دارند. از سوی دیگر، انگیزش پیشرفت، میل به انجام دادن خوب کارها متناسب با معیار برتری است. معیار برتری مواردی، از قبیل: رقابت با تکلیف، رقابت با خود، و رقابت با دیگران را شامل می شود و عنصر مشترک در تمام این موارد این است که فرد با معیار برتری رو به رو شده، به وسیله آن نیرومند می گردد. افرادی که نیاز زیاد به پیشرفت دارند، در مقایسه با افراد دارای نیاز کم به پیشرفت، از انجام تکالیفی که سطح دشواری متوسط داشته و موفقیت در انجام آن ها شانسی نبوده، به تلاش های فرد وابسته باشد و نیز مرز بین شکست و موفقیت در آن تکالیف مشخص باشد، استقبال می کنند. لذا با توجه به مفهوم خودکارآمدی و انگیزش پیشرفت به نظر می رسد، چنانچه دانش آموزی در گذشته شکست های متعددی را در زمینه تحصیلی خود تجربه کرده باشد و کوشش های گذشته خود را در این خصوص نامناسب قضاوت کند، احساس خودکارآمدی در او کاهش یافته و لذا در موقعیت های مشابه بعدی نیز انتظار دارد که نتواند خوب عمل کند.

Keywords:

خودکارامدی تحصیلی , سیستم آموزشی , انگیزه , تلاش , پیشرفت.