دستاوردهای مدیریتی جرم شناسی در آیین دادرسی کیفری

در بسیاری از کشورها با وجود این­که قوانین آیین دادرسی کیفری آمرانه و به صورت یک­طرفه از طرف دولت وضع می­شوند، متحول شده­اند. برخی از این تحولات بیش از هر چیز، ناشی از نتایج تحقیقات و یافته­های جرم­شناسی است. با وجود این­که جرم­شناسی رشته­ای علمی است و به علت دیدگاه انتقادی و بی­طرفانه آن چندان مورد استقبال دولت­ها نیست، اما در قوانین کیفری و به ویژه در آیین دادرسی کیفری نفوذ کرده و اهداف متفاوتی را برای آن در نظر گرفته است. یکی از این اهداف جرم­شناسانه، رویکرد مدیریت­محور به آیین دادرسی و فرایند کیفری است که به دنبال بهینه کردن فرایند کیفری و بالا بردن کارآیی آن می­باشد. بر این مبنا، در این مقاله به رویکردهای مهم مدیریتی جرم­شناسی در آیین دادرسی کیفری مورد بررسی قرار می­گیرد. فرض این مقاله این است که بهره­گیری از آموزه­های جرم­شناسی می­تواند هزینه­ها و استفاده از فرایند کیفری را کاهش دهد، رسیدگی کیفری را سرعت ببخشد و قدرت بازدارندگی بزهکاران از ارتکاب جرم را تقویت بخشد. لازم به ذکر است در ضمن مباحث به موضع قانون­گذار ایران نیز به ویژه در قوانین اخیرالتصویب اشاره شده است. قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ اصلاحی ۱۳۹۴ به عنوان یکی از قوانین جدید در بسیاری از موارد به ویژه با رویکرد مدیریتی سعی نموده از یافته­های جرم­شناسی استفاده نماید. در این تحقیق نشان داده شده آموزه­های جرم­شناسی وارد این قانون نیز شده، آن را متحول نموده و جنبه مدیرتی آن را تقویت کرده است. در عمل با توجیه قضات نسبت به اهداف مدیریتی آن، می­توان این اهداف را محقق نمود.

Keywords:

جرم شناسی , رویکرد مدیریت محور , سرعت در رسیدگی های کیفری , کاهش هزینه ها , کاهش استفاده از دادرسی کیفری