بررسی سیمای زنان قرن پنجم تا هفتم در نثر فارسی

عبدالرضا فتاحی دهکردی:استاد راهنمااین پژوهش به بررسی سیمای زنان در قرون پنجم تا هفتم هجری در نثر فارسی پرداخته است. این دوره که با حکومت های سلجوقیان، خوارزمشاهیان و ایلخانان همراه بود، از نظر فرهنگی و ادبی بسیار پربارتر و تاثیرگذار بوده است. نقش ها و جایگاه های زنان در این دوره، در متون نثر فارسی به خوبی منعکس شده و نشان دهنده پیچیدگی و تنوع این نقش ها در جامعه است. نثر فارسی این دوره، به عنوان یکی از ابزارهای اصلی ثبت و انتقال دانش و وقایع تاریخی، بازتاب دهنده نگرش های اجتماعی و فرهنگی زمانه نیز هست. زنان در این دوره نه تنها به عنوان مادران و همسران نقش های سنتی خود را ایفا می کردند، بلکه در برخی موارد به عنوان مشاوران درباری، دانشمندان،شاعران و رهبران مذهبی نیز شناخته می شدند. این نقش ها در آثاری مانند تاریخ بیهقی، سیاست نامه خواجه نظام الملک و گلستان سعدی به تصویر کشیده شده اند. در تاریخ بیهقی، زنان به عنوان اعضای خانواده های برجسته معرفی می شوند که نقش های کلیدی در حمایت و تربیت فرزندان ایفا می کنند. سیاست نامه خواجه نظام الملک به نقش زنان در دربار و تاثیر آن ها بر سیاست و حکومت اشاره دارد. گلستان سعدی نیز تصویری چندگانه از زنان ارائه می دهد و به فضائل و نقاط ضعف آنان می پردازد. این پژوهش با بررسی دقیق آثار نثر فارسی این دوره، تلاش نمود تا به درک بهتری از نحوه نگرش جامعه به زنان و میزان تاثیرگذاری آنان در حوزه های مختلف اجتماعی و فرهنگی دست یابد و مشخص می گردد که زنان در قرون پنجم تا هفتم هجری نه تنها به عنوان اعضای خانواده، بلکه به عنوان افراد موثر در جامعه و فرهنگ شناخته می شدند. این شناخت و پذیرش، هرچند به آرامی و تدریجی، نشان دهنده تغییرات مهمی در ساختارهای اجتماعی و فرهنگی آن دوره است.

Keywords:

سیمای زنان , نثر فارسی , قرن پنجم تا هفتم هجری.