بررسی حقوق اسلامی در جمهوری اسلامی ایران

حقوق بشر در دوران جدید متکی به بنیانهای نظری کاملا متفاوت با سنت فکری دوران قدیم است. معرفت شناسی و هستی شناسی نوین مبتنی بر برداشت ویژه ای از خود انسان است که بر اساس آن اولا ، ماورای ماده از حوزه شناخت انسان خارج و در نتیجه انکار می شود. ثانیا خرد مبتنی بر روش علمی و تجربی، قادر به شناخت همه ابعاد هستی و از جمله انسان و نیازهای وی است. ثالثا، شناخت حقوق انسان در قلمرو عقل بشری قلمداد و از حوزه انتظارات از دین خارج می شود. چنین برداشتی از خرد را می توان به «خردباوری علمی» تعبیر کرد.در اندیشه دوران جدید هر گونه اقتدار برتر از فرد انسان و عقل و استدلال فردی نفی می شود و اصالت صرفا با فردیت انسان است.بنیاد حقوق انسان بر تمایلات نخستین وی نهاده شده است و آنچه برای او به صورت مطلق وجود دارد همین حقوق طبیعی است که وظایف و تکالیف نیز محدود به آنها است. تنها منبع تشکیل جامعه، قرارداد بوده و قوانین اجتماع نیز صرفا بر پایه قراردادها تنظیم شده است.اما نکاتی که پیش از بیان دیدگاه اسلام در باب حقوق بشر می باید تذکر داد این است که: اسلام مجموعه ای از تعالیم و دستوراتی است که از ناحیه خداوند به رسول اکرم (ص) وحی و در قالب منابع و متون دینی( اعم از قرآن و سنت) در دسترس پیروان آن قرار گرفته است. از آنجا که مسلمانان در مراجعه آزادانه به این منابع از ذهن و یافته های ذهنی خود مدد می گیرند؛ امکان برداشتهای مختلفی از آنها متصور است. تاریخ اندیشه های متنوع کلامی و نظریات گوناگون فقهی نیز بهترین دلیل بر تحقق این امکان است. ضمنا می توان با استفاده از لفظ «مبانی» به هر یک از این برداشتها نیز اشاره کرد. حال سوال این است که آیا در پرتو مبانی دینی اسلام، اصول و بنیادهای نظری حقوق بشر غرب از صحت و روایی برخوردار است؟ اسلام به عنوان مجموعه تعالیم الهی و متشکل از اصول و فروع، نظام حقوقی ویژه ای را پدید آورده است و بنابراین پاسخ مسئله فوق را در چارچوب این اصول می توان یافت.