ارزیابی شاخص های مورفوتکتونیکی بر اساس کانون زلزله ها و عملکرد گسل های ایران

زمین لرزه مسئول آزاد شدن انرژی درونی زمین، به صورت نقطه ای است. انرژی آزاد شده در کانون زلزله ها به صورت سطحی گسترش می یابد و  سطوح ارضی را متاثر می­سازد. در علوم زمین برای بررسی اثرپذیری سطوح ارضی از فعالیت­های نئوتکتونیکی، از شاخص­های مورفوتکتونیکی استفاده می­شود. در این مقاله برای سنجش وضعیت فعالیت­های نئوتکتونیکی سطوح ارضی ایران، در قالب زون­های مورفوتکتونیکی، علاوه بر استفاده از حوضه هایی که بر اساس شاخص­های مورفوتکتونیکی در مورد وضعیت تکتونیکی آن ها قضاوت شده است، از انرژی ثبت شده در کانون زلزله­های ۲۰۰۹-۱۹۰۰ و همچنین وضعیت قرارگیری حوضه نسبت به گسل­ها استفاده شده است؛ به این منظور ابتدا داده­های زمین لرزه­ای ۱۱۰ ساله ایران، طی فرایند برنامه­نویسی در متلب، ابتدا از حالت نقطه­ای به حالت سطحی و سپس به رستری تبدیل گردید. علاوه­بر آن با توجه به منابع اسنادی گسل­های اصلی ایران در سه نوع تقسیم و تحلیل گردید. اسناد حوضه­ای مربوط به شاخص­های مورفوتکتونیکی ایران در غالب واحدهای مورفوتکتونیکی تحلیل و تفسیر گردید. نتایج دال بر این است که الف) مقدار انرژی آزاد شده از زمین لرزهها نمی­تواند در ارزیابی شاخص­های مورفوتکتونیکی حوضه­ها نقش زیادی داشته باشد. ب) قرارگرفتن حوضه­ در حریم گسل­های کواترنری و لرزه­ای جوان، تاثیر بسیار زیادی در منعکس شدن فعالیت های تکتونیکی در شاخص های مورفوتکتونیکی حوضه داشته است. ج) مجاورت حوضه­های نیمه فعال با حوضه­های فعال، یا مجاورت حوضه­های غیرفعال با حوضه­های نیمه فعال میتواند ناشی از حد آستانه شاخص­هایی باشد که برای برآورد وضعیت فعالیت تکتونیکی حوضه­ها استفاده می­شود.

Keywords:

Earthquake , Morphotectonic , Fault , Iran. , زلزله , گسل , کواترنری , انرژی , مورفوتکتونیک.