برساخت هویت اجتماعی به میانجی الگوهای غذایی: مطالعه کیفی مشتریان ۱۵- ۶۵ ساله رستوران ها و کافی شاپ ها در شهر تهران

تامل در الگوها و پسندهای غذایی کنشگران بدون در نظر گرفتن پیوند پیچیده ­ای که امروزه بین فرایندهای برساخت هویت و مصرفی ­شدن همه­ چیز شکل گرفته است امکان­پذیر نیست. از این زاویه، مطالعه ذائقه و سلیقه مصرف­ کننده موضوع پژوهش­های بسیاری در جامعه­ شناسی بوده است، به­ ویژه بدین جهت که در جامعه معاصر هویت کنشگران، با کم ­رنگ ­شدن سنت­ها، به ­طرز روزافزونی  حول و حوش فرایندهای مصرف شکل می­ گیرد. مسئله اصلی پژوهش حاضر آن است که هویت اجتماعی افراد چگونه به­ میانجی انتخاب­ها و پسندها و سلایق غذایی آنان برساخت می ­شود. برای تامل نظری در این مسئله، از نظریه تمایز بوردیو و نیز از نظریه بازاندیشی گیدنز استفاده شده است. روش مورد استفاده از جنس پیمایشی و ابزار گردآوری داده­ ها پرسشنامه محقق ­ساخته است. جامعه آماری، مشتریان ۱۵-۶۴ ساله رستوران­ها و کافی­ شاپ­ های شهر تهران است که ۴۰۰ نفر از آنان به روش نمونه­ گیری چندمرحله ­ای انتخاب شدند. یافته­ ها نشان می­ دهد که تمایل به الگوهای غذایی لاکچری بیشترین فراوانی را در بین جامعه آماری دارد. هر اندازه که میزان سرمایه­ ها، به­ ویژه سرمایه اقتصادی، در میان مشتریان بیشتر باشد، این تمایل نیز بیشتر می­ شود. میل به انتخاب غذای لاکچری همچنین در میان مشتریانی که گرایش به نمایش پرستیژ و اعتبار اجتماعی فرهنگی خود دارند به ­وفور دیده می شود. این یافته موید آن مضمون نظری است که کنشگران در جامعه مصرفی تمایل دارند هویت اجتماعی خود را با اتکا به منطق مصرف لاکچری به نمایش بگذارند. در انتخاب الگوی غذایی، مشتریان می­ کوشند سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی خود را به نوعی سرمایه اقتصادی تبدیل کنند.

Keywords:

هویت اجتماعی , الگوهای غذایی , ذایقه , سرمایه , تمایز