مروری جامع بر شوک های ارزی در ایران

در تمام کشورهای جهان متغیر نرخ ارز به عنوان یکی از مهم ترین متغیرهای اقتصاد کلان شناخته می شود، چرا که در دنیای کنونی و با توجه به تحولات موجود در حوزه جهانی شدن، اقتصاد کشورها دارای تاثیرپذیری بالایی از نوسانات نرخ ارز می باشد. مدیریت بازار، ذخایر ارزی و نظام ارزی و به تبع آن نرخ ارز از یک طرف نقش موثری در صادرات و واردات و در نتیجه آن تنظیم و تعدیل تراز تجاری و تراز پرداخت های کشور داشته و از طرف دیگر، نقش موثری در تعیین قدرت رقابتی تولیدکنندگان داخلی در برابر رقابی خارجی در بازارهای داخلی و خارجی و تعیین میزان تولید و اشتغال دارد. تعیین میزان نرخ ارز همچنین می تواند بر سطح عمومی قیمت ها بر نرخ تورم نیز تاثیرگذار باشد، بنابراین با توجه به پیامدهای گسترده تعیین نرخ ارز بای عملکرد اقتصاد ایران، مدیریت ارز اهمیت بسیار بالایی دارد. بنابراین در این پژوهش به بررسی نوسانات ارزی در بازه زمانی ۱۳۵۸ لغایت ۱۴۰۱ پرداخته ایم. اولین شوک ارزی در اقتصاد ایران در سال ۱۳۵۸ به دلایل سیاسی رخ داد در حالیکه در سال های دهه هفتاد زمینه بروز شوک های ارزی بیشتر جنبه اقتصادی و بازرگانی پیدا کرد. در دهه نود نیز مساله تحریم نقش تعیین کننده ای در بروز شوک های ارزی ایفا نمود. با توجه به تحریم های اقتصادی صورت گرفته، منابع ارزی ایران بامحدودیت مواجه شده، نظام ارزی و به دنبال آن مدیریت منابع و مصارف ارز باید به گونه ای باشد که هزینه تحریم برای کشور در حداقل خود قرار بگیرد. این پژوهش برای نخستین بار بررسی جامعی از شوک های ارزی ایران ارائه می دهد. همچنین این بررسی می تواند سیاست گذاران اقتصادی را در جلوگیری از بروز شوک های ارزی کمک نماید.

Keywords:

شوک ارزی , نرخ ارز , کسری بودجه , تراز پرداخت ها , نقدینگی و تورم