رشد بلند مدت اقتصاد ایران از نگاه مدل رشد صادرات محور (کاربردی از رهیافت پارامتر زمان- متغیر)

تیرلوال در سال ۱۹۷۹ با ارائه مدلی موسوم به مدل رشد تعادلی تراز پرداخت ها (BOPE)، ادعا نمود که رشد تقاضا توسط کسری تراز پرداخت ها مهار شده و بدین ترتیب دست یابی به نرخ رشد اقتصادی بیشتر محدود خواهد شد. عطف توجه در بررسی قانون تیرلوال با استناد به نقش بارز صادرات نفت در تامین منابع ارزی و نقش خطیر این منابع در رخدادهای تراز پرداخت ها در کشورهای نفتی از جمله ایران است. هدف در مطالعه حاضر در گام نخست، اعتبارسنجی فرم گسترده مدل تیرلوال موسوم به مدل رشد تعادلی(/ مقید) تراز پرداخت ها در اقتصاد ایران، طی دوره (۱۳۹۶-۱۳۶۰)، با استفاده از رویکرد فیلتر کالمن در قالب یک برآورد زمان-متغیر (TVP) است. مدل های با پارامترهای زمان-متغیر قادر است تغییرات موجود در ویژگی های ساختاری اقتصاد را که ممکن است بر روی کشش های تجاری تاثیر داشته باشد را در نظر گرفته و در مدل لحاظ نماید. در گام دوم با هدف بررسی عوامل تعیین کننده نرخ رشد BOPE در اقتصاد ایران به اثرگذاری ۱۰ متغیر توضیحی مرتبط در دوره فوق با بهره گیری از تکنیک میانگین گیری بیزین (BMA) اقدام شده است. مزیت این رویکرد در بهبود تخمین میانگین و غلبه بر مشکل عدم اطمینان ناشی از تصریح مدل و عدم ثبات ضرایب است. نتایج مطالعه حاکی از آن است که به طور کلی قانون تیرلوال برای اقتصاد ایران دارای اعتبار نبوده و تراز پرداخت ها محدودکننده رشد اقتصادی در ایران نیست. همچنین در راستای عوامل اثرگذار بر رشد تعادلی تراز پرداخت ها، این مطالعه نقش ترکیب تقاضای کل را به عنوان نیروی محرکه اصلی، هم در اثرات مستقیم آن بر کشش درآمدی واردات و هم در اثرات غیرمستقیم بر رشد صادرات از طریق تجمع سرمایه، به ویژه سرمایه گذاری دارایی های ثابت، برجسته می نماید.

Keywords:

Balance of Payments Equilibrium Growth Rate , Bayesian Model Averaging , Export-Led Growth , Kalman Filter , Iranian Economy. , نرخ رشد تعادلی تراز پرداخت ها , میانگین گیری بیزین , رشد صادرات محور , فیلتر کالمن , اقتصاد ایران.