محاسبه و تحلیل شاخص پیچیدگی اقتصادی در استان های ایران

نظریه پیچیدگی اقتصادی اخیرا توسط دو گروه از دانشمندان در دانشگاه هاروارد و MIT توسعه پیدا کرده است. بر اساس این نظریه، توانمندی های مولد انباشته شده در هر کشور، تحولات ساختاری و رشد اقتصادی آن را تعیین می کنند. شاخص پیچیدگی اقتصادی به منظور سنجش حجم توانمندی های انباشته شده، هر سال برای بیش از ۱۲۰ کشور دنیا محاسبه می شود. در این تحقیق برای اولین بار سعی شده است شاخص پیچیدگی اقتصادی برای استان های کشور طی دوره زمانی ۱۳۷۹-۱۳۹۷ محاسبه گردد. برای این منظور، بر اساس روش پیشنهادی هارتمن و همکاران (۲۰۱۷) و میلی و تیتلبوین (۲۰۲۰) که مبتنی بر شاخص های پیچیدگی کدهای آیسیک دو رقمی،  مزیت نسبی آشکار شده هر استان در هر یک از کدهای آیسیک و سهم هر کد آیسیک از کل GDP استان است، شاخص پیچیدگی اقتصادی استان های کشور برای هر سال محاسبه شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد درجه پیچیدگی اقتصادی تمامی استان های کشور طی دوره زمانی مورد بررسی منفی بوده است. استان های کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، ایلام و بوشهر در اغلب سال ها کمترین درجه پیچیدگی و در مقابل استان های قم، تهران، اصفهان، قزوین، مرکزی و آذربایجان شرقی در اغلب سال ها بیشترین درجه پیچیدگی اقتصادی را در بین استان های کشور داشتند. اجرای سیاست های صنعتی و تجاری در سطوح ملی و استانی ملی در جهت توسعه رشته فعالیت های ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی، ساخت محصولات از لاستیک و پلاستیک، ساخت محصولات فلزی فابریکی به جز ماشین آلات و تجهیزات، ساخت ابزار پزشکی، ابزار اپتیکی، ابزار دقیق و انواع ساعت، ساخت ماشینآلات و تجهیزات طبقهبندی نشده در جای دیگر، ساخت ماشین آلات و دستگاه های برقی طبقه بندی نشده در جای دیگر، ساخت فلزات اساسی و ساخت وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر می توان کمک موثری به افزایش درجه پیچیدگی اقتصادی طیف وسیعی از استان های کشور نماید.

Keywords:

economic complexity , productive capabilities , توانمندی های مولد , پیچیدگی های اقتصادی