ارزیابی مبانی معرفت شناختی پراگماتیسم آمریکایی و »اولویت دموکراسی بر فلسفه « در اندیشه ریچارد رورتی

ریچارد رورتی فیلسوف پراگماتیست آمریکایی اعتقاد دارد در زمانه ی ما آموختن فن دموکراسی بر شناخت بنیان های فلسفی آن اولویت یافته است . از نگاه رورتی جوامع معاصر غربی در طی قرون متمادی از خلال۱فلسفه ورزی و تفکر اجتماعی سنت دموکراتیک قابل اعتنایی انباشته اند اما اکنون برای به کار بردن این سنت دموکراتیک نه تنها از آن مبانی فلسفی بی نیاز می باشند بلکه رجوع به این مبانی می تواند سبب ساز اخلال و نقصان در فرآیند دموکراتیک نهادینه آن کشورها شود. از نگاه او غرب از نردبان لیبرالیسم بالا رفته و به بام دموکراسی رسیده و اکنون از آن نردبان بی نیاز گشته است ، بنابراین می توان برای سنت های دموکراتیک فارغ از پیشینه های فلسفی آن اهمیت قائل بود. به عقیده رورتی روشنفکران غربی با عبور از مراحل دین ورزی و فلسفه ورزی ، اکنون در آستانه عصر فرهنگ ادبی ایستاده اند که عرصه تخیل ورزی می باشد. برای شناخت روشن نظر رورتی ابتدا پیشینه ی معرفت شناختی پراگماتیسم او را تشریح نموده ایم ، رورتی برای توجیه این دیدگاه از بنیانهای فلسفی پراگماتیسم آمریکایی بهره می برد که اساسا حاوی سه نکته اصلی می باشد: الف ) رد نظریه معرفتی بازنمایی ، ب) عقلانیت مبتنی بر حس هبستگی جمعی و ج) نفی بنیان گرایی فلسفی . در ادامه نشان داده ایم با کاربست این باورهای پراگماتیک ، رورتی به بازسازی لیبرالیسمی بدون بنیان اقدام می نماید که مهم ترین هدف آن تنظیم نحوهی اعمال و توزیع قدرت در جامعه می باشد. این لیبرالیسم معطوف به رویه ، متکی به اثبات پایه های فلسفی خویش نبوده بلکه کارآمدی و پذیرش آن در جامعه درگرو فهم گزاره های آن توسط »ما« می باشد که نوعی از عقلانیت مبتنی بر قوم محوری را جایگزین عقلانیت فلسفی می نماید. مبانی معرفت شناختی دیدگاه رورتی در تمام این زمینه ها با چالش هایی مبنایی و جدی از سوی منتقدانش مواجه شده است که در بخش پایانی به ارزیابی آنها می پردازیم .

Keywords:

پراگماتیسم آمریکایی , رورتی , نظریه معرفتی بازنمایی , بنیان ستیزی فلسفی , دموکراسی