ارزیابی عملکرد و صفات زراعی برخی ارقام گندم در شرایط کشت دیم و آبی در منطقه دشتستان استان بوشهر

تنش خشکی معضل اصلی مناطق خشک و نیمه خشک از جمله استان بوشهر است که بر تولید گندم اثر نامطلوبی دارد. با توجه به کمبود بارندگی و خشکسالی های متوالی، مقایسه ارقام گندم به منظور مقایسه صفات در شرایط مشابه کشت از نظر بیشترین عملکرد و متحمل ترین نسبت به شرایط تنش خشکی،  اهمیت بسیاری دارد. در این پژوهش در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ هشت رقم مناسب کشت در دشتستان بوشهر شامل چمران، کوهدشت، دهدشت، کریم، قابوس، ساورز، مهرگان و آفتاب با دو روش کشت آبی و دیم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی بررسی و از نظر صفات مختلف زراعی مقایسه شدند. مقایسه صفات مختلف با دو روش کشت، نشان دهنده تاثیر نامطلوب تنش  بر ارقام مورد بررسی و وجود برهمکنش تنش و رقم در مورد بسیاری از صفات بود. با این حال در مورد طول برگ پرچم و تعداد برگ در بوته، هر چند در دو محیط کشت تفاوت آماری وجود نداشت اما میزان قدرمطلق آن در شرایط دیم بیشتر بود. متوسط میزان عملکرد ارقام گندم در شرایط کشت آبی، ۵/۲۹۳۸ و در شرایط کشت دیم ۶/۱۳۴۷ کیلوگرم در هکتار  بود. با بررسی صفات مرتبط با عملکرد و اجزای آن، در شرایط کشت آبی، ارقام چمران، مهرگان و آفتاب وضعیت مطلوبی داشتند. عملکرد ارقام چمران، مهرگان و آفتاب در کشت آبی به ترتیب ۷/۳۵۸۹، ۱/۳۵۳۹ و ۸/۳۳۱۵ کیلوگرم در هکتار بود. رقم کوهدشت از نظر بیشتر صفات مرتبط با عملکرد و اجزای آن شامل تعداد پنجه بارور، تعداد سنبلچه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه در بوته و عملکرد در هکتار  به عنوان بهترین رقم ارزیابی شد. همچنین این رقم در شرایط دیم، مقاومت خوبی از خود نشان داد و ثبات و پایداری عملکرد بهتری داشت.، به گونه ای که در مقایسه با کشت آبی، فقط ۴/۱۹ درصد کاهش عملکرد نشان داد.

Keywords:

اجزای عملکرد , پایداری عملکرد , تنش خشکی , گندم