بررسی عوامل موثر بر تمایل رفتاری مردم مشهد نسبت به سنت وقف (مطالعه موردی: منطقه ثامن مشهد)

تحقیق و کنکاش در خصوص وقف نشان می دهد که احکام حقوقی و به­ویژه رواج فرهنگ وقف در اسلام بحث مهم و گسترده ای است. از سوی دیگر نقش وقف به عنوان یک امر مدنی برخواسته از معارف و فرهنگ والای اسلامی در توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سامان بخشی به مسایل و مشکلات جامعه بر کسی پوشیده نیست و در این میان عملکرد مطلوب نهادهای متولی و دست اندرکار تاثیر بسزایی در برخورداری جامعه از اثرات مختلف موقوفات مردمی و تمایل به مشارکت بیشتر آنان در این امر دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر تمایل رفتاری مردم مشهد نسبت به سنت «وقف» می­باشد، که به منظور سنجش تمایل رفتاری از مدل رفتار برنامه­ریزی­شده آیزن (۱۹۷۵) استفاده شده است. این پژوهش از حیث ماهیت، کاربردی[۱] و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها ازنوع توصیفی[۲]- پیمایشی[۳]- مقطعی[۴] است. جامعه­ی آماری پژوهش، شهروندان ساکن در منطقه­ی ثامن مشهد هستند. با توجه به نامحدود بودن جامعه آماری، بر اساس جدول مورگان[۵] جامعه نمونه با حجم ۳۸۴ نفر تعیین شده که با استفاده از شیوه­ی نمونه­گیری احتمالی (تصادفی)ساده[۶] مورد بررسی قرار گرفته اند. در مجموع از میان پرسشنامه های توزیع­شده ۳۸۷ پرسشنامه سالم گردآوری شد. نتایج تجزیه و تحلیل آزمون معادلات ساختاری با استفاده از نرم­افزار Smart PLS حکایت از تایید فرضیه­های پژوهش دارد. نتایج نشان دادند که نگرش کلی، هنجارذهنی و کنترل رفتاری ادارک­شده­ی شهروندان منطقه ثامن به طور معنی­داری با تمایل رفتاری­شان نسبت به سنت حسنه وقف در ارتباط می­باشد. میزان ضریب مسیر نگرش، هنجارذهنی و کنترل رفتارادراک شده به تمایل رفتاری به ترتیب برابر با ۲۰۱/. ، ۳۲۴/. و ۴۱۵/. است که نشان­دهنده میزان تاثیر سه مولفه به صورت مستقیم بر تمایل رفتاری­ است. در نهایت مشخص شد که سه مولفه نگرش، هنجارذهنی و کنترل رفتار ادراک شده ۵۵ درصد از تغییرپذیری تمایل رفتاری را تبیین می­کند؛ لیکن این ارتباط دارای شدت و ضعف می­باشد.