سنجش شاخص های بهینه مکان یابی پروژه های مسکن مهر در ایران (مطالعه موردی؛ شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر استان خراسان رضوی)

پروژه مسکن مهر یکی از عظیم ترین پروژه ها و سیاست های تولید و عرضه مسکن شهری ایران در دولت نهم و دهم بود که با هدف تامین مسکن برای گروه های پایین درآمدی جامعه از طریق کاهش یا حذف بهای زمین، از قیمت تمام شده مسکن در مقیاسی وسیع به اجرا درآمد. با این وجود، در اغلب شهرهای ایران، عدم توجه به شاخص های بهینه مکان یابی احداث این سایت ها، به چالشی اساسی در فرایند اجرا و بهره برداری از مجموعه های فوق بدل شد. از این رو در چارچوب تبیین منطقه ای چالش های مکان گزینی سایت های احداث مسکن مهر در ایران، هدف اصلی این مقاله «سنجش و ارزیابی شاخص های بهینه مکان یابی مسکن مهر در شهرهای زیر ۲۵۰۰۰ استان خراسان رضوی» خواهد بود. روش شناسی انجام این پژوهش، از نظر هدف تحقیق،کاربردی و از منظر چارچوب پژوهش، تحلیلی- توصیفی است که به شیوه پیمایشی و در سطح شهرهای زیر ۲۵۰۰۰ نفر انجام می شود. چارچوب این تحقیق مبتنی بر ایجاد سامانه ای همدیدبان برای تلفیق معیارها و زیرمعیارهای متعدد برای ارزیابی میزان انطباق شاخص های بهینه مکان گزینی مسکن مهر با وضع موجود در مقیاس کلان و منطقه ای (استان خراسان رضوی) و در شهرهای زیر ۲۵۰۰۰ هزار نفر این استان خواهد بود. مهم ترین شاخص های مورد استفاده در این پژوهش، شاخص ها و معیارهای فیزیوگرافی (توپوگرافی زمین، دسترسی به شهر مادر، عدم صدمه به زمین های کشاورزی)، معیارهای آب شناسی (امکان تامین آب، امکان دفع فاضلاب، امکان هدایت آب های سطحی و سیل گیر نبودن)، معیارهای زیست محیطی (چشم انداز، حریم زیست محیطی) و معیار هزینه، خواهد بود. هچنین، در این پژوهش از تکنیک های وزن دهی و تلفیق اطلاعات، نظیر وزن دهی تخصیص امتیاز و قضاوت ترجیحی و مدل AHP استفاده شده است. این پژوهش نشان می دهد که با توجه به معیارهای مکان یابی در بین شهرهای جامعه هدف، شهر طرقبه در مجموع، بهترین مکان یابی را با توجه به معیارها دارا بوده و شهرهای شاندیز، بجستان، جغتای و خواف در رتبه های بعدی قرار می گیرند.