نقد و بررسی روایات غارتگری و وحشیگری مغولان در خراسان و ماوراءالنهر

عده­ای از مورخان و محققان با ارائه آمارهایی درباره میزان قتل و غارت مغولان، آن ها را قومی وحشی، سفاک، خونخوار، درنده­خو، غارتگر و به دور از همه اخلاقیات بشری معرفی کرده­اند که هیچ هدفی جز کشتار مردم نداشته­اند. اینکه انتساب چنین صفاتی به مغولان تا چه اندازه­ می­تواند با واقعیت­های تاریخی و اعمال و رفتار آن ها مطابقت داشته باشد و آیا مغولان تنها مقصر حمله به ایران و ویرانی آن بوده­اند یا خیر، موضوعی است که در پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به آن پرداخته می­شود. بررسی اوضاع خراسان و ماوراء­النهر در آستانه تهاجم مغولان و اعمال و رفتار آن ها در زمان حمله و حکومت در ایران نشان می­دهد که نه اوضاع خراسان و ماوراء­النهر قبل از ایلغار مغولان چنان آرام و به دور از جنگ و خونریزی بود، نه مغولان چنان وحشی و خونخوار و تنها مقصر و مسبب آن کشتار و ویرانی بودند و نه ایران به قول برخی از مورخان، در اثر حمله مغولان چنان ویران شد که تا هزار سال بعد روی آبادی به خود نبیند. در واقع، اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران در آستانه حمله مغولان، به خاطر جنگ و درگیری میان مدعیان قدرت، آشفته بود و مغولان به سرزمینی حمله کردند که قتل و غارت در آن از قبل شروع شده بود و آن ها با حملات خود بر شدت و گستردگی کشتارها و ویرانی­ها افزودند.

Keywords:

مغولان , خراسان , ماوراءالنهر , غارتگری , وحشیگری