واکاوی فراز و فرود قدرت سیاسی ملوک نیشابور (۵۸۳-۵۴۸ق)
Publish place: Journal of Great Khorasan، Vol: 9، Issue: 32
Publish Year: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 7
This Paper With 12 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JPRESS-9-32_005
تاریخ نمایه سازی: 31 تیر 1403
Abstract:
مرگ سنجر تفرق قدرت و قلمرو را در خراسان در پی داشت. موید آیابه از قدرتمندترین سرداران سلطان سنجر بود که در تحولات اواخر زندگی سلطان نقش برجستهای داشت. وی در دورهی اسارت سنجر تلاش نمود در کنار مقابله با غزها، جایگاه مناسبی را به عنوان یکی از مدعیان قدرت به دست آورد. تکاپوهای موید معارض با گسترشطلبی خوارزمشاهیان، غوریان و سلجوقیان عراق بود. پژوهش حاضر با روش و رویکرد توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از منابع دست اول به دنبال بررسی این موضوع است که چرا ملوک نیشابور موفق نشدند از خلاء قدرت ناشی از مرگ سنجر برای تثبیت حاکمیت خود استفاده نمایند؟ یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد موید آیابه فاقد مشروعیت لازم برای حکومت بر خراسان بود و قدرت فزاینده خوارزمشاهیان عامل اصلی در عدم موفقیت ملوک نیشابور بوده است. موید و جانشینانش موفق نگردیدند قلمرو و حاکمیت مستقلی برای خود ایجاد نمایند و تنها توانستند ویرانگریهای غزها را کاهش دهند؛ هرچند بعدها قربانی قدرت رو به تزاید خوارزمشاهیان شدند. به نظر میرسد تحولات این دوره را بتوان به عنوان پیشینهای برای حملات ویرانگر مغول و وادادگی فرهنگی شرق ایران طی قرن بعد در نظر گرفت.
Keywords:
Authors
محسن مومنی
استادیار گروه تاریخ دانشگاه ارومیه
محسن مرسلپور
دانشیار تاریخ و عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان