بررسی تطبیقی نقوش کارت بافی مناطق الموت قزوین،کلات نادر و علی آبادکتول

در کارت بافی مناطق الموت قزوین، کلات نادر و علی آباد کتول در نوعی از دست ­بافته های نواری با عرض­های متفاوت می­ توان هویت قومی مردمان ساکن را بازجست. زنان با تکیه بر اصالت گذشته، آن ها را بافته و از ساختار هندسی عناصر و اشیاء محیط پیرامون در خلق آن بهره می گیرند. هدف از این پژوهش، بازشناسی ویژگی های فنی و هنری در سه منطقه الموت قزوین، کلات نادر و علی آباد کتول از نظر مردم­ شناسی و شناسایی نقاط افتراق و اشتراک نقوش در آن است. بنابراین پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به سوالات ذیل است: ۱. نقوش مورداستفاده در کارت بافی مناطق الموت قزوین، کلات نادر، علی آباد کتول چیست؟ ۲. طرح ها و نقوش در کارت­ بافی این مناطق بر اساس رویکرد مردم شناسی چه مفهومی دارند و نقاط افتراق و اشتراک آن ها کدام است؟ روش تحقیق، توصیفی و رویکرد تحلیل، مردم شناسی است. گردآوری مطالب از طریق منابع کتابخانه ای و به ویژه میدانی و نمونه گیری شامل تمام شماری موارد در دسترس است. یافته ها نشان می دهد کارت بافی در این مناطق، ساختاری منحصربه فرد داشته و گویای ارتباط با طبیعت، فرهنگ و رسوم بومی مناطق بوده و محصولی فرهنگی و کاربردی، متناسب با نیازهای مردم است. معانی نهفته در ورای تزیینات معمولا ریشه در باورهای اساطیری و دینی اقوام دارند. بررسی نقوش نواربافی مناطق سه گانه فوق نشان داد قالب­های هندسی در این بافته­ های نواری به عنوان مهم ترین عنصر زیبایی با به کارگیری عناصری از زیست بوم و نمادپردازی فرهنگی انتزاع شده است. نقوش به کاررفته در آن ها شامل نقش های حیوانی، هندسی و طبیعت پیرامون است که عموما با رنگ های سفید، سیاه، زرد و به ویژه قرمز بافته می شوند. باید اشاره داشت تنوع نقوش در کلات نادر بیشتر و در علی آباد کتول از فراوانی کمتری برخوردار است. این نقوش با بیانی ساده و نمادین، برگرفته از طبیعت، پدیده های طبیعی و باورهای مردم هر منطقه هستند و با تکرار، ریتم و ترکیب بندی متقارن در قالب اشکال هندسی بر کارت بافی سه منطقه خودنمایی می کنند.

Keywords:

کارت بافی , الموت قزوین , کلات نادر , علی آباد کتول