روش ها و معیارهای سنجش تجربه ی معماری در مطالعات نور روز

چکیده: در پژوهش های بسیاری بر بهره گیری از نور روز در فضاهای داخلی، به دلیل مزایا و تاثیرات مثبت آن تاکید شده است. یکی از مهم ترین این تاثیرات، تجربه های گوناگونی است که کاربران در برخورد با متغیرهای وابسته به نور روز دارند. هدف از پژوهش حاضر شناخت روش ها، معیارها و ابزارهای قابل اتکا برای سنجش تجربه ی فضایی کاربران (متغیر وابسته) در مقابل متغیرهای مستقل وابسته به نور روز است و با بهره گیری از روش کیفی مرور ساختاریافته، به توصیف، تحلیل و ترکیب مقالات پژوهشی و معتبر موجود، از سال ۲۰۱۲ تا ماه جولای سال ۲۰۲۳ می پردازد. یافته های حاصل نشان می دهد که می توان تجربه ی انسان در مقابل نور روز را در شش گروه فیزیولوژیکی، نوروفیزیولوژیکی، هیجانی، رفتاری-انگیزشی، شناختی و بصری تقسیم بندی کرد که پژوهشگران برای سنجش آنها از روش های پیمایشی، آزمایشگاهی، مشاهده ای، بررسی موردی و یا ترکیب آنها استفاده کرده اند. پرکاربردترین ابزار در روش پیمایشی پرسشنامه های خودارزیابی هستند، اما سنجش تجربه های عینی فیزیولوژیکی و نوروفیزیولوژیکی، امکان بهره مندی از ابزارها و حسگرهایی را به وجود آورده است که موجب ارتباط میان معماری و حوزه های مختلف علوم زیست -پزشکی بخصوص علوم اعصاب شده است. در این روش داده های حاصل از سنجش فعالیت های مغزی، وضعیت قلب، پوست، حرکات چشم و سر، با بکارگیری حسگرهای EEG، ECG، GSR، PPG ، ردیابی چشم و سر به هیجانات فرد و کسب تجربه ی معماری نسبت داده شده است. در مقالات مورد بررسی بیشترین تمایل پژوهشگران به استفاده از فناوری های مرتبط با واقعیت مجازی و تصاویر رندر ۳۶۰ درجه برای نمایش محرک به آزمون شوندگان است. همچنین به نظر می رسد بکارگیری یادگیری ماشینی و الگوریتم های آن برای تحلیل داده های جمع آوری شده، به منظور ایجاد مدل های پیش بینی رفتارها و تجربیات فضایی انسان ها در مطالعات نور روز رو به گسترش است. بطور کلی نتایج حاصل از این تحقیق می تواند با مرور و تحلیل دستاوردهای امروز و بسترهای موجود برای تحقیقات آینده، زمینه ساز انجام مطالعات گسترده در این زمینه شود.

Keywords:

تجربه ی معماری , نور روز , مرور ساختاریافته , علوم اعصاب