بررسی الگوی پراکنش گیاه دارویی تشنه‎داری (Scophularia striata Boiss) و تنوع گونه‎ای در ارتفاعات مختلف منطقه سیاه کوه دهلران

گیاه تشنه‎داری با نام علمی Scophulari striata از تیره گل میمون، به عنوان ضدعفونی‎کننده در مناطق غربی کشور کاربردهای فراوانی دارد. الگوی پراکنش گیاه تشنه‎داری و تنوع گونه‎ای با هدف تعیین الگوی پراکنش مناسب برای نمونه‎برداری و تعیین عوامل محیطی موثر بر تنوع گونه‎ای گیاهان دارویی در سال ۱۳۹۹ در منطقه سیاه‎کوه شهرستان دهلران ارزیابی شد. نمونه برداری به طور تصادفی مطابق الگوی w در سه طبقه ارتفاعی (۶۰۵-۲۰۵، ۱۰۰۵-۶۰۵ و ۱۴۰۵-۱۰۰۵ متر) و دو جهت شرقی و غربی انجام گردید. توزیع فضایی با استفاده از شاخص های پراکنش، مدل های تیلور، ایوائو و شاخص‎های تنوع بررسی گردید. نتایج نشان داد بیشترین مقدار ضریب تیلور و ایوائو در ارتفاع ۱۰۰۵-۶۰۵ متر و جهت غربی منطقه سیاه‎کوه به ترتیب تیلور ۱/۰۵ و ۱/۰۶ و ایوائو ۱/۱۸ و ۱/۱۷ بود که با توجه به R۲ و P به‎دست‎آمده از ارتفاع ۱۰۰۵- ۶۰۵ متر، مدل ایوائو بهتر از مدل تیلور داده‎ها را برازش کرد. مقادیر سایر شاخص‎ها نشان داد که بیشترین مقدار ضرایب مربوط به ارتفاع ۶۰۵-۲۰۵ متر و جهت غربی بود. هم‎چنین بین مقادیر شاخص های تنوع در سه طبقه ارتفاعی و دو جهت شرقی و غربی تفاوت معنی داری وجود داشت (۰/۰۵>p). بیشترین مقادیر شاخص شانون-وینر برای ارتفاع ۲۰۵-۶۰۵ متر و کمترین آن برای ارتفاع ۱۰۰۵-۱۴۰۵ متر به ترتیب ۱/۲۳ و ۰/۷۶ مشاهده شد. نتایج نشان داد که الگوی پراکنش گیاه دارویی تشنه‎داری در شاخص های مختلف تجمعی بود و با افزایش ارتفاع از سطح دریا پراکنش تصادفی، تنوع گونه‎ای گیاهان کاهش و میزان یکنواختی افزایش یافت.

Keywords:

ایوائو , پلات , ترانسکت , تیلور , شانون- وینر