استعمار خارجی و استبداد داخلی در اندیشه سید جمال الدین اسدآبادی

اندیشمندان جهان اسلام در مواجهه با غرب در اوایل قرن ۱۹ میلادی به ضعف های بنیادین حکومت های اسلامی در برابر غرب پیبردند و هر کسی بنا بر دریافت خود به دنبال یافتن راهی برای نجات جهان اسلام بودند. یکی از اندیشمندانی که به کشورهای مختلفاسلامی سفر کرد و با غرب نیز آشنایی یافت، سید جمال الدین اسدآبادی بود ، که راه پیشرفت و تعالی دنیای اسلام را در اتحاد اینکشورها می دید؟ سوال اصلی پژوهش حاضر این است که جریان اتحاد اسلام چرا در اندیشه سید جمال شکل گرفت؟ و وی در اینمسیر چه اقداماتی انجام داد؟ یافته های این پژوهش که با روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر منابع اصلی نگاشته شده حاکی از ایناست که سید جمال در لوای اتحاد اسلام به دنبال مبارزه همزمان با استعمار خارجی و استبداد داخلی بود. اتحاد اسلام و خود سیدهوادارانی در ایران داشتند و اینان به رغم خفقان و بگیر و ببندها با پیروزی قیام تحریم تنباکو شور و جرات یافته بودند و در فضایمساعد پدیدآمده برای چهره بندی شعور ملی - اجتماعی و مبارزه سیاسی در پرتو آن قیام مردمی، فعالیتهای مخفیانه ای انجام می دادند.سید در زمان حضور در ایران هواداران خود را«تحریص و ترغیب می نمود به بیداری مردم؛ لکن پس از تبعید و نفی از تهران دوستانش را وصیت می فرمود به کتمان و استتار مقصد» کمک های غیرمستقیمی که برای مسافرت میرزارضا کرمانی به استانبول و بازگشت او به ایران و ترور ناصرالدین شاه انجام شد، حکایت از وجود چنین عناصری دارد.

Keywords:

سید جمال الدین اسدآبادی , اندیشه سیاسی , اتحاد اسلام