مطالعه ای بر به کارگیری اصول نوشهرسازی و حس مکان در بازآفرینی محله های شهری

بازآفرینی شهری رویکردی است که درصدد احیا و معاصرسازی این محلات سنتی گام بر می دارد و تلاش تزریق روحی دوباره در این مناطق و فراهم آوردن شرایطی برای حضور و مشارکت همگان در فرآیند آن, از اهداف ارزشمند این رویکرد است. همانند رشد هوشمند ، نوشهرسازی یا شهرسازی نوین نیز واکنشی به رشد افقی و پراکنده جوامع محلی و دور از مرکز اصلی شهر و واکنشی به وابستگی به اتومبیل بود که به منظور جلوگیری از زوال مراکز شهری و ایجاد جوامع قابل زیست و قابل پیاده روی مطرح شد. نوشهرگرایی بر برنامه ریزی در تمامی سطوح قابل بررسی جوامع انسانی از بلوک و خیابان گرفته تا منطقه و کلانشهر در سراسر دنیاست که در رابطه با هرکدام و با توجه به نوع توسعه آن، اصولی را پیشنهاد داده است. حس مکان به معنای ادراک ذهنی مردم از محیط و احساسات کم و بیش آگاهانه آنها از محیط خود است که شخص را در ارتباطی درونی با محیط قرار می دهد, به طوری که فهم واحساس فرد با زمینه معنایی محیط پیوند خورده و یکپارچه می شود. این حس عاملی است که موجب تبدیل یک فضا به مکانی با خصوصیات حسی و رفتاری ویژه برای افراد خاص می گردد. حس مکان علاوه بر این که موجب احساس راحتی از یک محیط می شود, از مفاهیم فرهنگی مورد نظر مردم, روابط اجتماعی و فرهنگی جامعه در یک مکان مشخص حمایت کرده و باعث یاد آوری تجارب گذشته و دست یابی به هویت برای افراد می شود. در مواجهه با توسعه سریع اقتصادی، رشد جمعیت، افزایش نیازهای مردم و تغییر سبک زندگی، اکثر مراکز تاریخی خلیج فارس در ایجاد تعدیل و انطباق لازم با نیازها و تغییرات کنونی دچار مشکل شده اند. این مقاله به بررسی نقش بازآفرینی شهری در احیای مناطق تاریخی زائد و چگونگی استفاده از آنها برای تقویت هویت شهری شهرهای خود می پردازد. از آنجایی که پروژه هنوز تکمیل نشده است، این مقاله بیشتر بر جنبه های فیزیکی هویت شهری تمرکز خواهد کرد تا ابعاد اجتماعی آن. تحقیقات تجربی از یک کار میدانی جامع که از طریق چندین بازدید از سایت انجام شده است استفاده کرد. این مقاله استدلال می کند که یکی از راه های بازیابی هویت شهری شهر دوحه، بازگشت به ریشه های اولیه آن و تلاش برای حفظ آنها در مواجهه با محیط های نوظهور جهانی است. این مقاله از طریق پروژه بازآفرینی شهری مشایرب، تجربه جدیدی را در قطر و خلیج فارس در ایجاد هویت شهری جدید با الهام از گذشته بررسی می کند.

Keywords:

بازسازی شهری , پایداری , مراکز تاریخی , نوشهرسازی , بازآفرینی