سیستم های تصمیم یار در تخصیص کلیه پیوندی از دهنده مرگ مغزی: مطالعه مروری ملزومات، چالش ها و راه کارهای پیشر و

مقدمه: با تغییر اپیدمیولوژی بیماری ها، نارسایی مزمن کلیوی در جهان رشد قابل توجهی را نشان می دهد. پیوند کلیه به عنوان یک درمان انتخابی برای بهبود کیفیت زندگی این بیماران می باشد. چالش اساسی در زمینه بهره­مندی بهینه از کلیه بیماران مرگ مغزی، انتخاب گیرنده مناسب در فرصت بسیار محدود می باشد. هدف از این مطالعه، مرور ملزومات طراحی و پیاده سازی و ارزیابی سیستم های تصمیم یار بالینی برای تخصیص کلیه پیوندی از دهنده مرگ مغزی و چالش های پیش رو بود. روش: این مطالعه مروری حیطه ای با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی PubMed،Scopus  و Google Scholar برای مقالات تمام متن به زبان انگلیسی تا انتهای ۲۰۲۱ انجام شد. آنالیز مقالات بر اساس اهداف مطالعه، فاکتور ها و الگوریتم های مورد استفاده در تصمیم گیری برای تطبیق اهداکننده و گیرنده، و نحوه ارزیابی الگوریتم ها صورت گرفت. نتایج: دو دسته کلی از فاکتورهای پزشکی (شامل کیفیت کلیه اهدایی) و فاکتورهای عدالت در اکثر الگوریتم های تخصیص استفاده شده بود، درباره تعداد، نحوه و ترتیب اعمال تاثیر این فاکتور ها در مطالعات مختلف تفاوت وجود داشت. با این که مطالعات چالش های متنوعی ذکر کرده بودند، ولی اکثریت آنها تاثیر مثبت سیستم های تصمیم یار را در مدیریت فرآیند تخصیص گزارش نموده اند. نتیجه گیری: یکی از چالش های اساسی در مدیریت بهینه این فرایند، برخورداری از پروتکل ها و الگوریتم هایی بومی است که اعضای تیم های  پیوند در مورد نحوه، ترتیب و وزن هرکدام از فاکتور های پزشکی و عدالت در این الگوریتم ها اتفاق نظر داشته باشند. با توجه به اینکه در مطالعات مروری الگوریتم های مبتنی بر امتیازدهی، بیشترین پذیرش را داشته اند، به نظر می رسد احتمال استفاده از سیستمی تصمیم یار بر این اساس، بیشتر خواهد بود.

Keywords:

kidney transplant , kidney allocation system , cadaver donor , clinical decision support system , scoring system , donor-recipient matching system , review study , پیوند کلیه , سیستم تخصیص کلیه , اهداکننده مرگ مغزی , سیستم تصمیم یار بالینی , سیستم نمره دهی , سیستم تطبیق اهداکننده و گیرنده کلیه پیوندی , مطالعه مروری