ارزیابی شاخص های کشاورزی پایدار در غرب کشور بر اساس همبست آب، غذا و انرژی

امروزه مدیریت منابع بخصوص منابع آب به دلیل ضرورت رسیدگی به مسائل چالش برانگیز موجود بین بخش عرضه و تقاضا، وظیفه ای حیاتی برای مدیران و برنامه ریزان است. آب، انرژی و غذا برای آسایش انسان، کاهش فقر و توسعه پایدار ضروری است و جز جدایی ناپذیر زندگی انسان ها هستند. ایران در شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک قرار دارد و میانگین نزولات جوی در آن بسیار کم است. بنابراین اعمال مدیریت صحیح از منابع آب برای تامین غذا در آینده، با توجه به شرایط کمبود و بحران آب بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش دو منطقه در غرب کشور (میاندربند و اشترینان) با هدف ارزیابی و مقایسه تفاوت های مدیریت زراعی که تفاوت عملکرد کشاورزان در کشت های یکسان با آب و هوای مشابه می باشد، جهت کشاورزی پایدار با همبست آب، غذا و انرژی ، بررسی گردید. همبست شامل شش شاخص آب مصرفی، انرژی مصرفی، بهره وری آب، بهره وری انرژی، بهره وری اقتصادی آب و بهره وری اقتصادی انرژی می باشد که نتیجه نهایی از طریق وزن دهی و میانگین این شاخص ها منتج می گردد. اطلاعات مورد استفاده از طریق مصاحبه با ۴۳ نفر از کشاورزان، مشاهدات میدانی، ارگان های زیربط و نرم افزار NETWAT حاصل شده است. در این مطالعه سه محصول گوجه فرنگی، سیب زمینی و خیار که در دو منطقه کشت غالب هستند، مورد ارزیابی قرار گرفته شد. شاخص گوجه فرنگی، خیار و سیب زمینی در میان دربند به ترتیب ۸۷/۰، ۴۹/۰، ۲۴/۰ و در اشترینان به ترتیب ۹۶/۰، ۴۸/۰و ۳۳/۰ می باشد. در هر دو منطقه بر مبنای شاخص آب، غذا و انرژی کاشت گوجه فرنگی بهترین شرایط را داراست. پیشنهاد می شود جهت اصلاح الگوی کشت با درنظر گرفتن همبست به عنوان ابزاری مدیریتی که جوانب مصرف آب و انرژی و امنیت غذا را در نظر می گیرد، استفاده شود.

Keywords:

همبست آب , غذا و انرژی , مدیریت زراعی , میاندربند , اشترینان