جایگاه سواد رسانه ای در کتاب های درسی دوره متوسطه اول

پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه سواد رسانه ­ای در کتاب­ های درسی دوره متوسطه اول انجام شد. رویکرد پژوهش، کمی و روش پژوهش، تحلیل محتوا بود. جامعه پژوهش، همه کتاب­ های درسی دوره متوسطه اول در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بود که از میان آنها ۱۵ کتاب شامل کتاب­ های تفکر و سبک زندگی، مطالعات اجتماعی، آمادگی دفاعی، پیام­ های آسمان، فارسی و کار و فناوری پایه­ های هفتم، هشتم و نهم به دلیل تناسب با موضوع به ­عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات چک­لیست محقق­ساخته شامل ۵ مولفه و۲۹ زیرمولفه سواد رسانه­ای بود. برای بررسی روایی، چک­ لیست تهیه ­شده به تایید پنج نفر از صاحب­نظران رسید و برای تعیین پایایی از روش توافق ارزیابان استفاده شد. تجزیه ­وتحلیل داده­ها با روش آنتروپی شانون و آمار توصیفی انجام شد. نتایج به­ دست­ آمده نشان داد در کتب درسی پایه هشتم بیش از دیگر پایه­ ها به مولفه­ های سواد رسانه ­ای توجه شده است. همچنین از میان ابعاد سواد رسانه­ ای، بعد نظری سواد رسانه ­ای دارای بیشترین فراوانی (۴۱ درصد) و رژیم مصرف رسانه ای دارای کمترین فراوانی (۵/۱ درصد) بود و بر اساس نتایج حاصل از آنتروپی شانون، زیرمولفه آسیب­ های رسانه، بیشترین ضریب اهمیت را در کتاب­ های دوره اول متوسطه داشت. نتایج پژوهش حاکی از توجه نامتوازن به ابعاد سواد رسانه­ ای در کتب دوره متوسطه اول است؛ از این­ رو چگونگی توزیع مولفه­ های سواد رسانه­ ای در این دوره نیازمند بازنگری می­باشد.

Keywords:

سواد رسانه ای , تحلیل محتوا , کتاب درسی