تاثیر غیاب احزاب سیاسی پایدار در فعال شدن جنبش های نوین اجتماعی(مطالعه موردی: وقایع ۱۴۰۱ ایران)

از آنجاکه ظهور و موفقیت های احزاب تاثیرات مهمی بر الگوهای گسترده تر سیاست دموکراتیک، نهادها، بسیج و مشارکت دارد، آنها این پتانسیل را دارند که با ایجاد پل در عرصه های انتخاباتی و اعتراضی، مشارکت دموکراتیک را احیا کنند. از طرف دیگر جنبش های اجتماعی، در رابطه با حزب ملی حاکم (دولت حاکم)، ضمن کمک به بازتولید ساختار قدرت، همزمان فضای سیاسی را برای گروه های طردشده ای که نمایندگی می کنند، باز می کنند. با این وجود، سابقه و زمینه تحولات اجتماعی چند دهه اخیر ایران نشان می دهد که جامعه ایران تجربیات متفاوتی در حوزه جنبش های اجتماعی سپری کرده است که شاخص ترین آن ها جنبش دانشجویی تیر ۱۳۸۷، اعتراضات سال های ۱۳۸۸، ۱۳۹۶، ۱۳۹۸ و سرانجام حوادث سال ۱۴۰۱ بود که در سطح داخلی و بین المللی گسترش یافت و ابعاد پیچیده ای به خود گرفت. در این پژوهش سعی بر آن بود که نقش نبود احزاب سیاسی فعال و پایدار در شکل گیری جنبش های اجتماعی نوین، بویژه حوادث ۱۴۰۱ ایران بررسی گردد. در این تحقیق با روش توصیفی و تحلیلی، ابتدا سیر تحولات و جایگاه احزاب سیاسی در ایران و سپس چگونگی ظهور، ماهیت و سرانجام جنبش های اجتماعی معاصر ایران -به طور ویژه جنبش ۱۴۰۱ ایران- و ارتباط این دو موضوع مورد بررسی قرار گرفت. به طورکلی نتایج این پژوهش حاکی از این بود که در برخی نظام های سیاسی به دلیل ایجاد محدودیت و یا تضعیف جریان ها و احزاب سیاسی مستقل، زمینه-های مشارکت و راه های ارتباطی میان نظام سیاسی و مردم بسته شده و در نهایت سبب ظهور جنبش های اجتماعی رادیکال می شود. بنابراین به نظر می رسد حوادث ۱۴۰۱ ایران می تواند معلول نبود احزاب سیاسی فعال و پایدار طی چند دهه اخیر باشد.

Keywords:

حزب , جنبش های اجتماعی , مشارکت سیاسی , نظام سیاسی