الهیات سیاسی دولت مدرن؛ نگاهی انتقادی بر الهیات سیاسی جان لاک از نگاه حقوق اسلامی

چالش های نهاد حاکمیت در ایران باعث می شود که اطلاق عنوان دولت بدان معنا که در علم سیاست و علوم اجتماعی جدید به کار می رود، با تسامح همراه باشد و دولت در ایران تنها برخی از نشانه های دولت در معنای مدرن را به همراه داشته باشد. از طرفی دیگر بسیاری از متفکران اندیشه سیاسی معتقدند میان دگرگونی های الهیات مسیحی و اندیشه و نهادهای سیاسی پیوند وثیقی برقرار است تا آن جا که می توان گفت مفاهیم نظریه دولت مدرن همگی عرفی شده مفاهیم الهیات مسیحی اند؛ در نتیجه مسیر پرداخت به نهاد دولت در این نوشتار الهیات سیاسی است که امکان گفتگو با سنت غربی را می تواند تاحدودی فراهم نماید. از این رو پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی در پی پاسخ بدین پرسش است که طرح نظریه دولت در حقوق عمومی اسلامی چه تفاوت هایی با طرح نظریه دولت در حقوق مدرن دارد. در طول پژوهش سعی بر این بوده است که از آثار جان لاک از نظریه پردازان دولت لیبرال، طرح او از الهیات مسیحی که منتهی به نظریه دولت او شده است، استخراج شود و در مقابل با استفاده از طرح الهیات اسلام در مورد حکمرانی با الهام از نظرات علامه طباطباییرحمه الله علیه در تفسیر المیزان، نگاهی انتقادی به الهیات مسیحی داشته باشیم. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که گزاره های الهیاتی اسلام با تفسیر لاک از الهیات مسیحی که نظریه دولت او بر آن استوار شده است، ناسازه است و بنابراین در حقوق اسلامی حداقل نمی توان از دولت در معنای لاک دفاع کرد و تجویزهای نظریه دولت لیبرال که لاک به نوعی از آباء آن محسوب می گردد، در حقوق اسلامی و برای نهاد حاکمیت ایران جایگاهی نخواهد داشت و برای ترسیم طرحی از دولت در ایران باید مسیر دیگری را پیش گرفت.

Keywords:

الهیات سیاسی , دولت مدرن , تساهل لیبرالیستی , جان لاک , وضع طبیعی , حقوق اسلامی , حکمرانی اسلامی.