مشروعیت حکومت و مبانی آن از نظر اسلام و غرب

مشروعیت اجمالا به معنای حق حاکمیت و مجوز حکمرانی است. در این نوشتار ضمن بررسی تعریف مشروعیت به مبانی آن به طور مشروح پرداخته شده و تمایز آن با دیدگاه اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد. در مساله مشروعیت به طور کلی چهار نظر عمده وجود دارد: الف: نظریه ی اخلاقی که منشاء الزامات سیاسی را ارزشهای اخلاقی می داند. این تفکر از سوی افلاطون ارائه گردیده است. ب: نظریه ی دوم که به مشروعیت زور و قدرت اعتقاد دارد، هم در میان اندیشمندان غرب مانند ماکیاولی و توماس هابز و هم در میان مسلمانان از اهل سنت همچون غزالی و شافعی طرفدارانی دارد. ج: دیدگاه سوم که از سوی فیلسوفان مغرب زمین نظیر جان لاک و روسو ارائه شده است، مشروعیت نظام سیاسی را خواست و رای اکثریت شهروندان یک کشور می دانند و امروزه نیز تحت عنوان نظام لیبرال دمکراسی دیدگاه مشهور جهان غرب می باشد. د: و نهایتا به مشروعیت الهی از دیدگاه تشیع و از منظر امام خمینی(ره) اشاره می شود، که حق حکومت و الزام سیاسی را اولا و با لذات در شان خداوند می داند و ثانیا و بالعرض به اولیاء و اوصیاء الهی تعلق می گیرد. در پایان به عنوان نتیجه گیری مقایسه ای هر چند کوتاه ولی موثر میان نظریه الهی و سایر دیدگاهها صورت می پذیرد.

Keywords:

مفهوم مشروعیت , مبانی مشروعیت , مشروعیت الهی شیعی , نظام لیبرال دموکراسی