اثر تغییرات آب و هوایی بر پراکندگی آنوفل استفنسی ، ناقل اصلی مارلاریا با مدل سازی نیچ اکولوژیک در دهه های ۲۰۲۰،۲۰۵۰ و -۲۰۷۰ استان هرمزگان، ایران

مقدمه: در سال ۲۰۲۲ ، سازمان بهداشت جهانی ۲۴۹ میلیون مورد جدید مالاریا در سراسر جهان گزارش داد. با وجودتلاش های انجام شده برای کنترل مالاریا در ایران، در سال ۲۰۲۳ بازگشت مجدد بیماری مالاریا به علت عواملمختلف اتفاق افتاد. پشه های گونه آنوفل استفنسی به عنوان ناقلی اصلی مالاریا در جنوب ایران، تهدید قابل توجهیبرای کنترل مالاریا در آسیا و آفریقا ایجاد می باشند. تاثیر تغییرات آب و هوایی بر انتقال بیماری، به ویژه مالاریا، ازامیت بالایی در در استراتژیهای کنترل برخوردار است. پیش بینی پراکندگی و گسترش ناقلین مالاریا با استفاده ازدادههای هواشناسی و تجزیه و تحلیل GIS برای برنامه ریزی مداخلات کنترل ضروری می باشد. مدلسازی نیچاکولوژیک و مدل بیشینه آنتروپی نقش های حیاتی در پیش بینی توزیع ناقلین مالاریا علی الخصوص گونه آنوفلاستفنسی جهت ارزیابی محیط زیست مناسب آن ایفا می کند. هدف این مطالعه جمع آوری داده های مربوط ، به توزیع آنوفل استفنسی در استان هرمزگان، ایران، و پیشب ینی محیط زیست مناسب برای این گونه در دهه های ۲۲۳۲، ۲۰۵۰و ۲۰۷۰ می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه از مطالعات میدانی و جستجو در پایگاه داده ها برای جمع آوری داده های توزیع آنوفلاستفنسی در استان هرمزگان استفاده کرد. داده های زیست محیطی و آب و هوایی برای حال حاضر فعلی و دهه هایآینده از منابع قابل اعتماد به دست آمد واز نرم افزار GIS برای استخراج اطلاعات خاص استان استفاده شد. مدلسازینیچ اکولوژیک با استفاده از نرم افزار MaxEnt برای ارزیابی تغییرات پتانسل در توزیع گونه ها و اعتبارسنجی عملکردمدل با استفاده از تحلیل نمودارهای ROC . انجام شد. پراکندگی ماطق با پتانسیل بالا جهت رشد این گونه با کمکگرفتن ازنرم افزار ArcGIS تولید شد. نتایج: طی مطالعات صورت گرفته درسه دهه اخیر در استان هرمزگان جمعا ۱۰۱ مکان در استان شناسایی شده کهآنوفل استفنسی در آنجا گزارش شده است. مختصات جغرافیایی این نقاط و برای تهیه نقشه توزیه حال حاضر گونه وآنالیز محل های مناسب زیست طی سالهای آتی بکار گرفته شد. نقشههای خروجی مدل MaxEnt نشان داد که مناطقاکولوژیک مناسب برای آنوفل استفنسی در حال حاضر و در آینده تحت سنارینو های مختلف گاز های گلخانه ایمتفاوت می باشد. اعتبارسنجی مدل با استفاده از منحنی ROC نشان داد که عملکرد و دقت قویی در آنالیز های مورداستفاده لحاظ شده است چرا که مقادیر زیر منحنی AUC از ۰.۸۱ تا ۰.۸۵ برای داده های تست و از ۰.۶۲ تا ۰.۷۲ برای داده های کنترل برخوردار بودند که به علت اینکه همگی بالای ۰/۵ می باشد ، تایید کارایی مدل را نشان می دهد. بحث و نتیجه گیری: این مطالعه بر اهمیت بیوجغرافیا و بیوژئولوژی در پیش بینی شرایط رشد، توزیع فعلی و آینده، وتغییرات در محدوده زیستی تاکید میکند. تجزیه و تحلیل مکسنت نشان می دهد که منطقه توزیع آنوفل استفنسی درسالهای آینده تحت سناریوهای اقلیمی مختلف تغییر می کند. این مطالعه متغیرهای محیطی موثر در مدل را مانندایزوترمالیته و دما شناسایی کرده و تاثیر آنها بر توزیع گونه را برجسته می سازد. متغیرهای محیطی مانند میانگینبارش در خشک ترین فصل، به عنوان تاثیرگذارترین عوامل بر مدل شناسایی شده اند. این مطالعه بر اهمیت درکتفاوت های اکولوژیکی بین گونه ها و انواع متغیرهای استفاده شده در تجزیه و تحلیل تاکید می کند.

Keywords:

آنوفل استفنسی , تغییرات آب و هوایی , مکسنت , هرمزگان , ایران