تحلیل مکانی- زمانی سالمندی طی سه دهه سرشماری نفوس و مسکن و نقش آن بر آمایش دفاعی سرزمین ایران (مطالعه موردی استان کردستان)

با توجه به اینکه کشور ایران از نظر موقعیت جهانی و منطقه ای دارای موقعیت ژئواستراتژیک و همچنین از نظر عوامل محیطی و انسانی دارای توان ها و  استعدادهای فراوانی است، بی­توازنی در ترکیب جمعیت و سالمندی آن می تواند عامل منفی در توسعه و پیشرفت باشد و مسائل اقتصادی منجر به کاهش رفاه و توسعه جامعه شود و با مشروعیت­زدایی از دولت، امنیت ملی را خدشه دار سازد. ترکیب جمعیت فعال از مهمترین عوامل اثرگذار در آمایش دفاعی سرزمین می باشد و وجود درصد مناسب از افراد با سن ۱۵ تا ۵۰ سال که در امور دفاعی فعال بوده و قابلیت دفاع از سرزمین را به صورت های گوناگون داشته باشند از اهمیت بسزایی برخوردار است. با درک حساسیت­های گفته شده، این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از آمارهای رسمی اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران، با مطالعه سیر تغییر ترکیب جمعیت در استان مرزی کردستان در ۲۰ سال گذشته، روند سالمندی را در این استان مرزی به ویژه چهار شهر مرزی آن بررسی می نماید. در حال حاضر بیش از ۶/۱۷ درصد از جمعیت استان کردستان بالای ۵۰ سال دارند که این رقم در سال ۱۳۷۵ در حدود ۱۱ درصد بوده است. شهرستان بیجار با دارا بودن ۷/۲۳ درصد افراد سالمند، سالخورده ترین شهر استان بوده و شهرستان مریوان با ۱/۱۳ درصد جوانترین شهر استان است. در بین شهرهای مرزی نیز، سروآباد، سالخورده ترین شهر و همچنین میانگین جمعیت بالای ۵۰ سال چهار شهر مرزی استان (مریوان، سقز، بانه و سروآباد) در حدود ۹۲/۱۶ درصد از جمعیت کل این شهرها می باشد. با توجه به روند طی شده در سالیان اخیر این امر می تواند زنگ خطری برای امنیت این شهرها می باشد که با در نظر گرفتن شرایط منطقه ای و جغرافیایی، از حساس ترین نقاط کشور به حساب می­آیند.

Keywords:

آمایش دفاعی سرزمین , امنیت , جمعیت فعال , کردستان , سالمندی