جایگاه تفکر در فلسفه اسلامی

بحث در خصوص ماهیت و ابعاد تفکر و تعقل به عنوان موضوعی بنیادین، همواره دغدغە نوع انسان و به خصوص فیلسوفان بوده است. در این مقاله تالش شده است تا ضمن بحث از تفکر به معنای لغوی و اصطالحی، جایگاه آن در فلسفه و فلسفە سیاسی اسالمی مورد بررسی قرار گیرد و برای این منظور به آرای فارابی و مالصدرا رجوع شده است. نتیجه آنکه، در فلسفە اسالمی، تفکر در نسبت با هستی شناسی و قراردادن انسان به عنوان بخشی از هرم هستی قابل درک است و تفکر او در چنین منظومه ای معطوف به سعادت است. فارابی این مسئله را ذیل بحث از سلسلە عقول و مراتب آن مورد بحث قرار داده است و ریاست مدینە فاضله را از آن کسانی میداند که به مرتبە عقل مستفاد رسیده باشند و نیل به همین مرتبه را مقسم انواع مدینه قرار داده است. مالصدرا نیز، به صورتی دیگر به همین نکته رهنمون شده است با این تفاوت که برای او عقلانیت در کنار اشراق و وحی مطرح شده است و تفکر یکی از این ارکان سه گانه است و اندیشە سیاسی او نیز به تبع این تحول در مبادی به سوی نوعی حکومت شرعی متمایل شده است که او از آن به علمای اهل معرفت تعبیر کرده است.

Keywords:

تفکر , سیاست , فلسفه اسلامی , فلسفه سیاسی , فارابی