بررسی نقش مایه بته جقه در هنر گرافیک با رویکرد هویت بصری

نقش مایه بته در میان نقوش هنر ایرانی جایگاه بخصوصی دارد. تنوع شکل و گستره حضور این نقش مایه پژوهشگران بسیاری را بر آن داشته است که در خصوص چیستی آن مطالعه و پژوهش نمایند. این پژوهش ها هنوز هم ادامه داشته و محققان هنر هر از چند گاهی شاهد ارائه نظریات جدید این نقش مایه هستند. در خصوص اصل و بن مایه نقش بته پژوهش های مستقل انگشت شماری انجام گرفته و بیشتر دیدگاه ها در خصوص این نقش مایه در ترمه دوزی ، فرش، منسوجات، و ....مطرح شده است . سرو خمیده ای که بعضی آن را طرح هندی می دانند ولی با تحقیقات و ردیابی به وجود آن در ایران باستان پی میبریم . نقوش مکرر درخت و گل در جای جای تخت جمشید. نشان از علاقه به گل وگیاه در آیین هخامنشیان دارد. در آن دوره سرو نماد اهورا مزدا بوده که در مکانهای بخصوصی در تخت جمشید حجاری شده است و در نقوش برجسته آن مکان، خصوصا تصاویر حیواناتی مانند هما، سیمرغ، عقاب و شیر که دارای بالهای اعجاب انگیزی می باشند. رد پای بته جقه به وضوح نمایان است . همچنین در دوره سامانیان توجه مردم به درخت و تقدس سرو دیده میشود. اما به دلیل اختلاف طبقاتی بس و اوضاع سیاسی زندگی مردم ایران در آن دوره نابسامان بود. در این میان پیامبر اخلاقی بنام مزدک از بین مردم برمیخیزد و تا حدودی می تواند در روند آن زمان تاثیر گذار باشد، در نهایت پادشاه و اطرافیان بعلت احساس خطری که از جانب وی داشتند او و پیروانش را از دم تیغ میگذرانند و درست از همین زمان سرو به حالت خمیده رسم و سمبل آزادی و جوانمردی میگردد.

Keywords:

بته جقه , نقش مایه , هویت بصری , هنر گرافیک