تاثیرگذاری مذهب شیعه بر طراحی و تزئینات مدرسه ابراه یم خان کرمان از طریق معادل سازی اعداد مقدس با حروف ابجد

تزیینات در معماری هیچ گاه از اندیشه های اعتقادی کاربران خود، جدا نبوده است و بدین جهت یکی از نشانه های ورود به دنیای اعتقادی غالب در یک جامعه ، همانا تزئینات معماری آنهاست . هنرمندان ایرانی معتقد بودند همواره ارزش ها و مفاهیم نمادین آثارشان حتی زمانی هم که برای مخاطبین خود پیامی را اعاده نکنند، به دلیل زیبایی و تزیینی بودن از آن محافظت به عمل می آید و بر جای می مانند و ارزش های ویژه خود را حفظ می کنند. زیرا همواره امکان احیای رمزها وجود دارد تا معنای گمشده آنها دوباره اعاده شود.مدرسه ابراهیم خان نیز به عنوان یک بنای مذهبی مملو از تزیینات زیبا و نمادینی می باشد که مفاهیم دینی و فرهنگی مورد نظر سازندگانش را در خود مستتر کرده است . پس از مشاهده تکرار آیه "سلام علی ابراهیم " در کتیبه های مجموعه و قرار دادن آن در حروف ابجد کلمه "صافات" حاصل شد که آیه ۱۰۹ این سوره از قرآن، آیه ای با همین مضمون می باشد و این خود سرآغاز تحقیقات گسترده تری در مجموعه و مدرسه شد تا بتوان مفاهیم نهفته در تزیینات و البته هدف از ایجاد آنها را واکاوی و رمز گشایی کرد و از این رو با حضور مکرر در مجموعه به مشاهده، بررسی و تحلیل نقوش و تکرار برخی از آیه ها و موتیف ها پرداخته شد.به طور کلی در این مقاله تلاش شده است با استفاده از استدلال منطقی ، راهبرد تحلیلی و در عین حال مطالعات میدانی به صورت حضور مستقیم در مکان و بررسی از طریق مشاهده، نقش اعتقادات بانیان مجموعه و مذهب شیعه (مذهب رایج مردم کرمان در دوره قاجاریه ) را بر معماری مجموعه ، هندسه ، تزیینات و چگونگی شکل گیری عناصر و فضاهای معماری آن را موشکافی ، رمز گشایی و معرفی کند.بر اساس مطالعات صورت گرفته ، مهمترین رکن تاثیر گذار در هویت مدرسه ابراهیم خان آیه ۱۰۹ سوره مبارکه صافات "سلام علی ابراهیم " است که در کل مجموعه ۵۶ مرتبه و در مدرسه ۴۲ مرتبه بر کتیبه کاشی نقش بسته است . این آیه مقدس در دو حیاط مدرسه در قالب اعداد ۱۲ و ۳۶ آمده که تاییدی بر شیعه بودن ابراهیم خان بانی مجموعه می باشد. در عین حال دور تا دور مدرسه شاهد بیان۶۶ صفات خداوند هستیم که بررسی این اعداد در حروف ابجد، بیانگر نام مقدس "االله" می باشد.

Keywords:

ابراهیم خان ظهیر الدوله , مدرسه , مذهب , حروف ابجد , اعداد مقدس.